No Confidence Motion: భారత రాష్ట్రపతిపై అవిశ్వాస తీర్మానం పెట్టవచ్చా? ఏ ఆర్టికల్ ప్రకారం ఆయనను పదవి నుంచి తప్పించవచ్చు ?

No Confidence Motion : డిసెంబర్ 10న కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని భారత కూటమి రాజ్యసభ ఛైర్మన్ జగదీప్ ధంకర్‌పై అవిశ్వాస తీర్మానం ప్రవేశపెట్టింది. ప్రతిపక్షాల గొంతును జగదీప్ ధంకర్ అణిచివేస్తున్నారని… ఛైర్మన్ అధికార పక్షానికి వంత పాడుతున్నారని వారు ఆరోపించారు. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 67 (బి) ప్రకారం తృణమూల్ కాంగ్రెస్ (టిఎంసి), ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ (ఆప్), సమాజ్ వాదీ పార్టీ (ఎస్‌పి) సహా అన్ని ప్రతిపక్ష పార్టీలు తీర్మానంపై సంతకం చేశాయి. డిసెంబర్ 10వ తేదీ ఉదయం ఉభయ సభలు ప్రారంభమైన కొద్దిసేపటికే సభలో గందరగోళం నెలకొంది. పార్లమెంట్‌ను నిర్వహించేందుకు కాంగ్రెస్ అనుమతించడం లేదని బీజేపీ ఆరోపించగా, ముఖ్యమైన అంశాలు లేవనెత్తడానికి అనుమతించడం లేదని విపక్షం ఆరోపించింది. దీంతో నిరసనల మధ్య ఉభయ సభలు డిసెంబర్ 11కి వాయిదా పడ్డాయి.

అయితే భారత రాష్ట్రపతి దేశం అత్యున్నత రాజ్యాంగ పదవి అన్న సంగతి తెలిసిందే. రాష్ట్రపతికి రాజ్యాంగంలో ప్రత్యేక పాత్ర కల్పించడం జరిగింది. రాష్ట్రపతి భారత ప్రజాస్వామ్యానికి రాజ్యాంగ సంరక్షకుడు, దేశం ఐక్యత, సమగ్రత రాజ్యాంగాన్ని పరిరక్షించడం ఆయన విధి. అయితే భారత రాష్ట్రపతికి వ్యతిరేకంగా అవిశ్వాస తీర్మానం ప్రవేశ పెట్టవచ్చా ? ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం ఈ రోజు తెలుసుకుందాం.

రాష్ట్రపతిపై అవిశ్వాస తీర్మానం పెట్టవచ్చా?
భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, రాష్ట్రపతిని రాజ్యసభ, లోక్ సభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. ఎన్నికైన వ్యక్తి దేశంలో అత్యున్నత రాజ్యాంగ పదవిని కలిగి ఉంటారు. అయితే రాష్ట్రపతిపై అవిశ్వాస తీర్మానం పెట్టవచ్చా అనేది ఒక ముఖ్యమైన ప్రశ్న. కాబట్టి రాష్ట్రపతిపై అవిశ్వాస తీర్మానం పెట్టే ప్రసక్తే లేదని రాజ్యాంగంలో స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు. రాష్ట్రపతి పదవీకాలం కచ్చితంగా ఐదేళ్లు, పదవీకాలం ముగియకముందే తనను తొలగించాల్సి వస్తే ఇందుకోసం ప్రత్యేక విధానాన్ని నిర్దేశించారు.

రాష్ట్రపతిని తన పదవి నుంచి ఎలా తొలగించవచ్చు?
రాష్ట్రపతిని తొలగించడానికి భారత రాజ్యాంగం అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని అందించలేదు, అయితే అధ్యక్షుడిపై క్రమశిక్షణా రాహిత్యం, నేరం లేదా ఇతర తీవ్రమైన కారణాలపై ఆరోపణలు ఉంటే, అభిశంసన ద్వారా మాత్రమే ఆయనను తొలగించవచ్చు. రాష్ట్రపతికి వ్యతిరేకంగా అభిశంసన ప్రక్రియను పార్లమెంటు నిర్ణయిస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ చాలా కష్టం. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 61 ప్రకారం, రాష్ట్రపతికి వ్యతిరేకంగా అభిశంసన తీర్మానం తీసుకురావడానికి పార్లమెంటు ఉభయ సభలలో (లోక్‌సభ, రాజ్యసభ) ప్రత్యేక విధానాన్ని అనుసరించాలి. ఈ ప్రక్రియలో ముందుగా ఎంపీ రాష్ట్రపతిపై అభిశంసన తీర్మానాన్ని ప్రవేశపెట్టాల్సి ఉంటుంది. ఈ ప్రతిపాదనకు లోక్‌సభ లేదా రాజ్యసభలో కనీసం 1/4వ వంతు సభ్యులు మద్దతు ఇస్తే, దానిని పార్లమెంటు ఉభయ సభల్లో చర్చకు తీసుకురావచ్చు. ఈ ప్రతిపాదనను ఆమోదించాలంటే ఉభయ సభల్లో 2/3 మెజారిటీ అవసరం. ఉభయ సభల్లో అభిశంసన తీర్మానం ఆమోదం పొందితే రాష్ట్రపతిని పదవి నుంచి తొలగిస్తారు.