National Mourning : మాజీ ప్రధాని డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ మృతి పట్ల ఏడు రోజుల జాతీయ సంతాప దినాలు ప్రకటించారు. డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ 92 ఏళ్ల వయసులో గురువారం మరణించడంతో కేంద్ర ప్రభుత్వం ఈ ప్రకటన చేసింది. గురువారం రాత్రి 8:06 గంటలకు ఢిల్లీలోని ఎయిమ్స్లో చేరిన ఆయన రాత్రి 9:51 గంటలకు తుదిశ్వాస విడిచారు. ఇప్పుడు యూపీ ప్రభుత్వం కూడా ఏడు రోజుల పాటు సంతాప దినాలు ప్రకటించింది. జాతీయ సంతాపం అంటే ఏమిటో ఈ వార్తా కథనంలో తెలుసుకుందాం?
దేశంలో ఒక గొప్ప నాయకుడు, గొప్ప కళాకారుడు లేదా దేశ గౌరవం లేదా సంక్షేమం కోసం సర్వస్వం త్యాగం చేసిన వ్యక్తి మరణించినప్పుడు, అప్పుడు సంతాపం ప్రకటిస్తారు. సాధారణంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించే సంతాపాన్ని జాతీయ సంతాపం అంటారు. ఇప్పుడు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కూడా ప్రకటించడం ప్రారంభించాయి కాబట్టి దీనిని రాష్ట్ర సంతాపం అని కూడా అంటారు.
సెలవు అవసరమా?
అంత్యక్రియల ఊరేగింపు సందర్భంగా ప్రభుత్వ సెలవుదినం అవసరం లేదని కేంద్ర ప్రభుత్వం 1997 ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు పేర్కొంది. అంటే ఇప్పుడు సంతాప దినాలలో తప్పనిసరి ప్రభుత్వ సెలవుదినం రద్దు చేయబడింది. అయితే, రాష్ట్రపతి లేదా ప్రధానమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు మరణిస్తే ప్రభుత్వం కోరుకుంటే ఈ కాలంలో సెలవు ప్రకటించవచ్చు.
త్రివర్ణ పతాకం సగం మాస్ట్లో ఉంది
ఫ్లాగ్ కోడ్ ఆఫ్ ఇండియా నియమాల ప్రకారం, జాతీయ లేదా రాష్ట్ర సంతాప సమయంలో జాతీయ సంతాప దినాల సమయంలో ప్రతి ప్రదేశంలో ఎగురవేయబడిన జాతీయ జెండాను సగం మాస్ట్కు తగ్గించారు. వీటిలో పార్లమెంట్, శాసనసభల నుండి కేంద్ర ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు, సెక్రటేరియట్ల వరకు అన్నీ ఉన్నాయి. ఇతర దేశాల్లోని భారత రాయబార కార్యాలయాల్లో ఏర్పాటు చేసిన త్రివర్ణ పతాకాన్ని కూడా సగం మాస్ట్కి దించారు. ఇది కాకుండా, దేశంలో లేదా రాష్ట్రంలో ఏ విధమైన అధికారిక, ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు నిర్వహించబడవు. బహిరంగ సభలు, అధికారిక వినోద కార్యక్రమాలపై నిషేధం ఉంటుంది. జాతీయ సంతాపం లేదా రాష్ట్ర సంతాపం మరొక ముఖ్యమైన అంశం సదరు ప్రముఖ వ్యక్తికి ప్రభుత్వ గౌరవాలతో అంత్యక్రియలు నిర్వహిస్తారు.
శవపేటిక త్రివర్ణ పతాకంతో చుట్టబడి ఉంది
ప్రభుత్వ అంత్యక్రియల సమయంలో మృతదేహాన్ని ఉంచిన శవపేటిక త్రివర్ణ పతాకంతో చుట్టబడి ఉంటుంది. గన్ సెల్యూట్ చేస్తారు. అంతకుముందు, కేంద్ర ప్రభుత్వ సలహా మేరకు రాష్ట్రపతి మాత్రమే సంతాపాన్ని ప్రకటిస్తారు. అందుకే దీన్ని జాతీయ సంతాపం అని కూడా అంటారు. అయితే ఇటీవలి కాలంలో నిబంధనలను మార్చి ఇప్పుడు రాష్ట్ర గౌరవం ఎవరికి ఇవ్వాలో నిర్ణయించుకునే హక్కు రాష్ట్రాలకు కూడా కల్పించారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో చాలాసార్లు రాష్ట్ర, కేంద్ర ప్రభుత్వాలు ప్రత్యేక రాష్ట్రానికి సంతాపం ప్రకటిస్తున్నాయి.
ఇన్ని రోజుల పాటు రాష్ట్ర సంతాపం
అధికారిక ప్రోటోకాల్ ప్రకారం, ప్రస్తుత లేదా మాజీ ప్రెసిడెంట్ లేదా ప్రధానమంత్రి మరణించినప్పుడు మాత్రమే ఏడు రోజుల జాతీయ సంతాప దినాలు ప్రకటించబడతాయి. స్వాతంత్య్రానంతరం, మహాత్మా గాంధీ అంత్యక్రియలు భారతదేశంలో మొదటిసారిగా జాతీయ సంతాప, రాష్ట్ర గౌరవాలతో జరిగాయి. మాజీ ప్రధానులు రాజీవ్ గాంధీ, మొరార్జీ దేశాయ్, చంద్రశేఖర్, అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి మృతికి ఏడు రోజుల జాతీయ సంతాప దినాలు ప్రకటించారు. అదే సమయంలో ప్రధానమంత్రులు పండిట్ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి, ఇందిరా గాంధీ పదవిలో ఉండగానే మరణించారు. అప్పుడు కూడా జాతీయ సంతాపాన్ని ప్రకటించారు.
సంతాప దినాలను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిర్ణయిస్తాయి
ఇప్పుడు రాష్ట్రాల్లో సంతాప దినాలు ఎన్ని రోజులు ఉండాలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు స్వయంగా నిర్ణయించుకోవచ్చు. యూపీ మాజీ ముఖ్యమంత్రి ములాయం సింగ్ యాదవ్ మృతి పట్ల రాష్ట్రంలో మూడు రోజుల పాటు సంతాప దినాలు ప్రకటించారు. మాజీ ప్రధాని అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి మృతి పట్ల యూపీలో ఏడు రోజుల పాటు సంతాప దినాలు ప్రకటించారు. డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ మృతికి యూపీ ఏడు రోజుల సంతాప దినాలు కూడా ప్రకటించింది. ప్రధానమంత్రులు, రాష్ట్రపతులతో పాటు, అనేకమంది ముఖ్యమంత్రులు కూడా దేశంలో సేవలందిస్తూ మరణించినందుకు రాష్ట్ర గౌరవాన్ని పొందారు. వీరిలో జ్యోతిబసు, ఎం కరుణానిధి, జయలలిత ఉన్నారు. వారి మృతి పట్ల పలువురు కళాకారులు, ప్రముఖులకు రాష్ట్ర సన్మానం కూడా జరిగింది.
ప్రభుత్వ లాంఛనాలతో డా. మన్మోహన్ సింగ్ అంత్యక్రియలు
కేంద్ర ప్రభుత్వ వర్గాలను ఉటంకిస్తూ మీడియా నివేదికలలో.. డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ మరణంతో కేంద్ర ప్రభుత్వం తన ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలన్నింటినీ రద్దు చేసిందని చెప్పబడింది. కేంద్ర మంత్రివర్గం సమావేశం జరగనుంది, ఇందులో మాజీ ప్రధానికి నివాళులు అర్పిస్తారు. డిసెంబర్ 28న పూర్తి ప్రభుత్వ లాంఛనాలతో డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ అంత్యక్రియలు నిర్వహించనున్నారు. డిసెంబర్ 26 నుంచి జనవరి 1 వరకు జాతీయ సంతాప దినాలుగా ప్రకటిస్తూ కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ సంయుక్త కార్యదర్శి జి పార్థసారథి లేఖ విడుదల చేశారు. ఈ లేఖను అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు కూడా పంపారు.
