Working Hours Law : ఇన్ఫోసిస్ వ్యవస్థాపకుడు నారాయణ మూర్తి కొంతకాలం క్రితం యువతకు వారానికి 70 గంటలు పని చేయాలని సలహా ఇచ్చారు. ఆయన సలహాపై చాలా గొడవ జరిగింది. ఇప్పుడు లార్సెన్ & టూబ్రో (ఎల్ అండ్ టి) చైర్మన్ ఎస్ఎన్ సుబ్రహ్మణ్యన్ మరింత ముందుకు వెళ్లి ఒక ప్రకటన ఇచ్చారు. ఉద్యోగులందరూ వారానికి కనీసం 90 గంటలు పని చేయాలని ఆయన అన్నారు. ఎస్ఎన్ సుబ్రమణియన్ చేసిన ఈ ప్రకటన మరోసారి కంపెనీల పని గంటలు, పని సంస్కృతికి సంబంధించిన చర్చను ప్రారంభించింది. భారతదేశంలో పని గంటల గురించి చట్టం ఏమి చెబుతుంది అనేది ప్రశ్న, ఓవర్ టైంకు కంపెనీ సహేతుకమైన వేతనాలు చెల్లించకపోతే ఎక్కడ ఫిర్యాదు చేయాలి.. నిబంధనలను ఉల్లంఘించినందుకు కంపెనీపై ఎలాంటి చర్య తీసుకుంటారు? తెలుసుకుందాం.
భారతదేశంలో ప్రజలకు గరిష్ట పని గంటలు చట్టం ద్వారా నిర్ణయించబడ్డాయి. భారతదేశంలోని కర్మాగారాలు, ఉత్పత్తి యూనిట్లలో ఒక రోజులో అనుమతించబడిన గరిష్ట పని గంటలు 8 నుండి 9 గంటలు అని కర్మాగారాల చట్టం పేర్కొంది. అయితే, వారంలో మొత్తం పని గంటలు 48 మించకూడదు. అంటే ఆరు రోజుల్లో గరిష్టంగా 48 గంటలు పని చేయాలనే నిబంధన ఉంది. ఒక ఫ్యాక్టరీ లేదా ఉత్పత్తి యూనిట్లో అదనపు పనికి ఓవర్ టైం చెల్లిస్తే, అది కూడా వారంలో మొత్తం 60 గంటలు మించకూడదు. ఇది మాత్రమే కాదు, ప్రతిరోజూ గరిష్టంగా ఐదు గంటలు పనిచేసిన తర్వాత, కనీసం ఒక గంట విరామం ఇవ్వడం అవసరమని కూడా చట్టం పేర్కొంది.
పని వేళలను నియంత్రించడానికి దేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాల్లో దుకాణాలు, స్థాపన చట్టాలు కూడా రూపొందించబడ్డాయి. ఈ చట్టం కార్యాలయాలు, దుకాణాలు, సేవా విభాగాలలో పనిచేసే వారికి వర్తిస్తుంది. దీని కింద ప్రతిరోజూ తొమ్మిది గంటల పని నిర్ణయించబడింది. అయితే, ఇక్కడ కూడా ప్రతి వారం 48 గంటలకు మించి పని చేయకూడదు.
ఓవర్ టైం జీతం రెట్టింపు
సుప్రీంకోర్టు న్యాయవాది అశ్వనీ కుమార్ దూబే ప్రకారం.. ఫ్యాక్టరీల చట్టం 1948లోని సెక్షన్ 51 ప్రకారం ఏ వయోజన కార్మికుడు వారానికి 48 గంటలకు మించి ఏ కర్మాగారంలోనూ పనిచేయాల్సిన అవసరం లేదు. అదే చట్టంలోని సెక్షన్ 55 ప్రకారం వారు నిరంతరం ఐదు గంటలకు మించి పని చేయకూడదు. ఐదు గంటల పని తర్వాత కనీసం ఒక గంట విశ్రాంతి అవసరం. సెక్షన్ 59 ప్రకారం కర్మాగారాలు, సంస్థలు ఓవర్ టైం చెల్లించాలి. ఒక ఉద్యోగి రోజుకు తొమ్మిది గంటలు లేదా వారానికి 48 గంటలు కంటే ఎక్కువ పని చేస్తే, అతను సాధారణ వేతనానికి రెట్టింపు ఓవర్ టైం పొందే అర్హత కలిగి ఉంటాడు. షాపులు, స్థాపనల చట్టం, ఫ్యాక్టరీల చట్టం రెండూ ఐటి రంగ ఉద్యోగులకు వర్తిస్తాయి.
చట్టాన్ని ఉల్లంఘించినందుకు శిక్ష, జరిమానా
న్యాయవాది అశ్వనీ కుమార్ దూబే మాట్లాడుతూ.. ఫ్యాక్టరీల చట్టం 1948లోని సెక్షన్ 92 ప్రకారం ఏదైనా మేనేజర్ లేదా యజమాని ఈ చట్టంలోని ఏదైనా నిబంధనను ఉల్లంఘిస్తే, వారు రెండు సంవత్సరాల వరకు శిక్షకు గురవుతారు. వారికి లక్ష రూపాయల వరకు జరిమానా కూడా విధించవచ్చు. అతనికి శిక్ష,జరిమానా రెండూ ఒకేసారి విధించవచ్చు.
పదే పదే ఉల్లంఘనలు జరిగితే లైసెన్స్ రద్దు
సుప్రీంకోర్టు న్యాయవాది వినీత్ జిందాల్ ప్రకారం.. ఐటీ,సేవా పరిశ్రమలలో పని గంటలు సాధారణంగా కంపెనీ విధానాలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. అయితే, వారికి కూడా నిబంధనలలో ఎటువంటి సడలింపు లేదు. వ్యవసాయం, అసంఘటిత రంగంలో పని గంటలలో కొంత వశ్యత ఉండవచ్చు కానీ ఓవర్ టైం, విశ్రాంతి సదుపాయం వీటికి కూడా వర్తిస్తుంది. ఒక ఉద్యోగి ఎక్కువ పని చేసినందుకు ఓవర్ టైం పొందకపోతే, అతను లేబర్ కోర్టు లేదా లేబర్ కమిషనర్ కార్యాలయంలో ఫిర్యాదు చేయవచ్చని న్యాయవాది జిందాల్ అంటున్నారు. ఫ్యాక్టరీల చట్టం, వేతనాల చట్టం కింద కంపెనీపై చర్య తీసుకోవచ్చు. ఇది మాత్రమే కాదు, కంపెనీ పదే పదే చట్టాన్ని ఉల్లంఘిస్తే, దాని లైసెన్స్ను కూడా రద్దు చేయవచ్చు.
వారానికి 48 గంటల పని
దేశంలో లేబర్ కోడ్-2020 కూడా తయారు చేయబడింది. దీని కింద పని గంటలను రోజుకు 12కి పెంచడానికి నిబంధన చేయబడింది. అయినప్పటికీ, వారంలో గరిష్ట పని గంటలు 48కి పరిమితం చేయబడతాయని కూడా ఇది చెబుతోంది. కార్మిక నియమావళి నిబంధనలను అమలు చేసే బాధ్యత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలపై ఉంది. వాళ్ళు కోరుకుంటే వాళ్ళు దానిని అమలు చేయవచ్చు.. వీటితో పాటు, దేశంలో కాంట్రాక్ట్ లేబర్ (నియంత్రణ , రద్దు) చట్టం 1970, కాంట్రాక్ట్ లేబర్ చట్టం కూడా ఉన్నాయి. వీటి ద్వారానే పని గంటలు కూడా నిర్ణయించబడతాయి. నిబంధనలకు విరుద్ధంగా ఒక ఉద్యోగిని పని చేయించినట్లయితే లేబర్ కోర్టులో ఫిర్యాదు చేయవచ్చు.
