India Defence Budget 2025: నాడు ఆయుధాల దిగుమతి.. నేడు ఎగుమతి చేసేస్థాయికి.. అయినా మనకంటే ఆ దేశాలే ముందు!

India Defence Budget 2025: భారత దేశం ఒకప్పుడు అగ్ర రాజ్యం అమెరికా, రష్యా, ఇజ్రాయెల్‌ తదితర దేశాల నుంచి ఆయుధాలు కొనుగోలు చేసేది. కానీ, నేడు భారత రక్షణ రంగం మరింత బలపడింది. సొంతంగా ఆయుధాలు తయారు చేసుకుంటుంది. అంతేకాలు కొన్ని దేశాలకు ఆయుధాలు విక్రయిస్తోంది. అయినా మన దేశం ఇంకా ప్రపంచంలో నాలుగో స్థానంలో ఉంది. అమెరికా, రష్యా, చైనా మనకన్నా ముందు ఉన్నాయి. భారత్‌ యొక్క రక్షణ బడ్జెట్‌ 2025లో సుమారు 81 బిలియన్‌ డాలర్లు ఉంటుందని అంచనా వేయబడింది, ఇది ప్రపంచంలోని అత్యధిక రక్షణ ఖర్చు చేసే దేశాలలో ఒకటిగా నిలిపింది. అయితే, అమెరికా వంటి దేశాలతో పోలిస్తే (సుమారు 800 బిలియన్‌ డాలర్లు) భారత్‌ బడ్జెట్‌ తక్కువే అయినప్పటికీ, దాని సైనిక సామర్థ్యం, సాంకేతికత, మరియు వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత వల్ల ఇది టాప్‌–5లో చోటు సంపాదించింది.

ఆధునికీకరణ..
భారత్‌ తన సైన్యాన్ని ఆధునీకరించడంలో, స్వదేశీ రక్షణ పరికరాల తయారీలో కూడా పెద్దగా దృష్టి సారిస్తోంది, అయినప్పటికీ ఇంకా కొన్ని ముఖ్యమైన ఆయుధాలు, సాంకేతికతలను దిగుమతి చేసుకోవడంపై ఆధారపడుతోంది. సైనికశక్తి, సాంకేతిక అభివద్ధి, మరియు రక్షణ ఉత్పత్తిలో తన సామర్థ్యాన్ని నిరంతరం పెంచుకుంటోంది. 2025 నాటికి, భారత్‌ తన రక్షణ బడ్జెట్‌ను గణనీయంగా పెంచి, స్వదేశీ సాంకేతికత మరియు ఆయుధ తయారీపై దృష్టి సారించింది.
సైనిక శక్తి:
భారతదేశం ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద సైన్యాలలో ఒకటిగా ఉంది. దాదాపు 1.4 మిలియన్ల చురుకైన సైనికులతో, ఇది సంఖ్యాపరంగా నాల్గవ అతిపెద్ద సైన్యంగా నిలుస్తుంది (చైనా, అమెరికా, రష్యా తర్వాత). గ్లోబల్‌ ఫైర్‌పవర్‌ ఇండెక్స్‌ ప్రకారం, భారత్‌ సైనిక శక్తిలో టాప్‌–5 దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.

రక్షణ బడ్జెట్‌:
2024–25 ఆర్థిక సంవత్సరానికి భారత్‌ రక్షణ బడ్జెట్‌ సుమారు 6.2 లక్షల కోట్ల రూపాయలు (దాదాపు 75 బిలియన్‌ డాలర్లు), ఇది ప్రపంచంలోని అత్యధిక రక్షణ ఖర్చు దేశాలలో భారత్‌ను నిలబెట్టింది.

స్వదేశీ రక్షణ ఉత్పత్తి:
‘మేక్‌ ఇన్‌ ఇండియా‘ కార్యక్రమం ద్వారా భారత్‌ స్వదేశీ ఆయుధ తయారీకి పెద్ద ఎత్తున ప్రాధాన్యత ఇస్తోంది. ఉదాహరణకు, తేజస్‌ యుద్ధ విమానం, అర్జున్‌ ట్యాంక్, బ్రహ్మోస్‌ క్షిపణి, మరియు అగ్ని శ్రేణి క్షిపణులు భారత సాంకేతిక సామర్థ్యాన్ని చాటుతున్నాయి. డిఫెన్స్‌ రీసెర్చ్‌ అండ్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ ఆర్గనైజేషన్‌ (DRDO) ఈ రంగంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తోంది.

అణ్వస్త్ర సామర్థ్యం:
భారత్‌ అణ్వస్త్ర శక్తిగల దేశంగా, తన ‘నో ఫస్ట్‌ యూస్‌‘ విధానంతో పాటు అణు క్షిపణులైన అగ్ని–5 (5000 కి.మీ. పరిధి) వంటి ఆయుధాలతో బలమైన రక్షణ వ్యూహాన్ని కలిగి ఉంది.

ప్రపంచ స్థాయిలో స్థానం:
స్టాక్‌హోమ్‌ ఇంటర్నేషనల్‌ పీస్‌ రీసెర్చ్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ (SIPRI) ప్రకారం, భారత్‌ ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ఆయుధ దిగుమతి దేశాలలో ఒకటిగా ఉన్నప్పటికీ, స్వదేశీ ఉత్పత్తి పెరుగుతుండటంతో ఈ ఆధారిత తగ్గుతోంది. రష్యా, అమెరికా, ఫ్రాన్స్‌ వంటి దేశాల నుండి ఆయుధాలు కొనుగోలు చేస్తూనే, భారత్‌ ఇప్పుడు రక్షణ ఎగుమతులను కూడా పెంచుతోంది.

అంతరిక్ష రక్షణ:
ఇస్రో (ISRO) ద్వారా భారత్‌ తన అంతరిక్ష సామర్థ్యాన్ని రక్షణ రంగంలోనూ వినియోగిస్తోంది. 2019లో మిషన్‌ శక్తి ద్వారా ఉపగ్రహ వ్యతిరేక క్షిపణి పరీక్ష సాఫల్యం చేసి, అంతరిక్ష రక్షణలో అమెరికా, రష్యా, చైనా తర్వాత నాల్గవ స్థానంలో నిలిచింది.

సవాళ్లు:
ఇంకా కొన్ని రంగాల్లో విదేశీ సాంకేతికతపై ఆధారపడటం.
బ్యూరోక్రసీ మరియు ప్రైవేట్‌ రంగ సమన్వయంలో ఆలస్యం.
చైనా, పాకిస్థాన్‌లతో సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలు.
మొత్తంగా, భారత్‌ డిఫెన్స్‌ రంగంలో ఒక శక్తివంతమైన ఆటగాడిగా ఉద్భవిస్తోంది మరియు స్వావలంబన (ఆత్మనిర్భర్‌ భారత్‌) దిశగా గట్టి అడుగులు వేస్తోంది.