Wells: ‘గంగ లేనిది గడియ తెల్లారదు’ అని పెద్దలు అంటారు. సర్వకోటి జీవానికి నీరు ఆధారం. ఉదయం నిద్ర లేచినప్పటి నుంచి రాత్రి వరకు నీరు తాగకుండా ఉండలేరు. కేవలం తాగునీటి కోసమే కాకుండా మురికిని శుభ్రం చేసుకోవడానికి నీరు అవసరం ఏర్పడుతుంది. ప్రస్తుతం నీరు అందుబాటులో ఉన్నదంటే పూర్వకాలంలో పెద్దలు నిర్మించిన ప్రాజెక్టుల పుణ్యమేనని అనుకోవాలి. అయితే ప్రాజెక్టులు లేని కాలంలో బావులు తవ్వుకొని నీటిని తీసుకునేవారు. ఇప్పటికీ గ్రామాల్లో బావులు కనిపిస్తూ ఉంటాయి. ఈ బావులు చాలా వరకు గుండ్రంగా కనిపిస్తాయి. చతురస్రాకారంగా, దీర్ఘ చతురస్రాకారంగా ఎందుకు ఉండవు? అని చాలా మందికి సందేహం ఉంటుంది. బావులు గుండ్రంగా ఉండడానికి కారణం ఉంది. అదేంటంటే?
బావి అనగానే దాదాపు సర్కిల్ లో ఉంటుంది. కొన్ని బావులను సిమెంట్ తో కూడిన గాజుతో నిర్మిస్తారు. ఒకప్పుడు ఇవి ఉండేవి కావు. కానీ వర్షాకాలంలో నీటి తాకిడికి బావులు పూడుకుపోయేవి. అందువల్ల ఈ గాజులను నిర్మించి కూలిపోకుండా కాపాడుకున్నారు. అయితే గుండ్రంగానే ఎందుకు నిర్మించాలి? అని అనేవాళ్లు లేకపోలేదు. బావిని పురాతన కాలం నుంచి గుండ్రంగానే నిర్మిస్తున్నారు. ఎక్కడ చూసినా ఇవి సర్కిల్ లాగే ఉంటాయి.
ఇలా ఉండడానికి ప్రధాన కారణం ఉంది. బావి గుండ్రంగా ఉంటే నీటి పీడనం ఎక్కువగా ఉంటుంది. దీంతో ఎక్కువ నీరు ఉబికి వస్తుంది. చతురస్రాకారంలో ఉండడం వల్ల నీరు ఎక్కువగా పైకి రాకుండా ఉంటుంది. దీంతో తోడుకోవడానికి కష్టంగా ఉంటుంది. గుండ్రంగా ఉండడం వల్ల నీరు తొందరగా పైకి వస్తుంది. అలాగే బావి గుండ్రంగా తవ్వడానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది. చతురస్రాకారం, దీర్ఘ చతురస్రాకారంలో తవ్వడం కష్టంగా ఉంటుంది. అందువల్ల బావులు ఎక్కువ శాతం గుండ్రంగా ఉంటాయి.
అయితే వ్యవసాయ బావులు మాత్రం కొన్ని భిన్నంగా ఉంటాయి. ఇవి అక్కడ భూగర్భ జలాల ఆధారంగా తవ్వుతూ ఉంటారు. అందువల్ల గుండ్రంగా కనిపించవు. అంతేకాకుండా గుండ్రంగా ఉండడం వల్ల రైతులకు అనుకూలంగా ఉండదు. చేద బావులు కచ్చితంగా గుండ్రంగా ఉంటాయి. నేటి కాలంలో బావులు తక్కువ అవుతున్నాయి. అందరూ బోర్ వెల్ ను ఉపయోగించడం వల్ల బావులు కనిపించడం లేదు.
