Pakistan-Saudi Arabia Defense Deal: భారత దేశం ఇప్పటికే అమెరికా టారిఫ్లతో ఇబ్బంది పడుతోంది. మరోవైపు వాణిజ్య పరంగా చైనా, రష్యాతోపాటు బ్రిక్స్ కూటమిలో కీలక ఒప్పందాలు చేసుకుంటోంది. ప్రపంచంలో ఐదో ఆర్థిక శక్తిగా ఎదిగింది. మరోనాలుగేళ్లలో మూడో స్థానానికి చేరుకోవాలని భావిస్తోంది. ఈ తరుణంలో మన శత్రు దేశమైన పాకిస్తాన్కు, మన మిత్రదేశమైన సౌదీ అరేబియాకు మధ్య డిఫెన్స ఒప్పందం జరగడం ఇప్పుడు చర్చనీయాంశమైంది. సెప్టెంబర్ 17, 2025న రియాధ్లో జరిగిన చర్చల్లో సౌదీ అరేబియా క్రౌన్ ప్రిన్స్ మొహమ్మద్ బిన్ సల్మాన్, పాకిస్తాన్ ప్రధాని షెహ్బాజ్ షరీఫ్ మధ్య ‘స్ట్రాటజిక్ మ్యూచువల్ డిఫెన్స్ అగ్రిమెంట్‘ (ఎస్ఎండీఏ) ఒప్పందం రూపొందించారు. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం, ఒక దేశంపై జరిగే దాడిని రెండు దేశాలపై దాడిగా పరిగణిస్తారు. ఇది దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న రక్షణ సహకారాన్ని మరింత బలోపేతం చేస్తుంది. ఇటీవల ఖతర్పై ఇజ్రాయెల్ దాడి జరిగిన నేపథ్యంలో, ఈ ఒప్పందం మధ్యప్రాచ్య భౌగోళిక రాజకీయాల్లో కీలక మలుపుగా మారింది.
సౌదీ–పాకిస్తాన్ సంబంధాల చారిత్రక నేపథ్యం..
సౌదీ అరేబియా, పాకిస్తాన్ మధ్య సంబంధాలు 1947లో పాకిస్తాన్ స్వాతంత్య్రం పొందిన వెంటనే ప్రారంభమయ్యాయి. 1951లో ‘స్నేహ ఒప్పందం‘ ద్వారా రాజకీయ, సైనిక, ఆర్థిక సహకారం బలపడింది. ఈ సంబంధం ముస్లిం ఐక్యత, మధ్యప్రాచ్య భద్రత, ఆర్థిక అవలంబనలపై ఆధారపడి ఉంది. పాకిస్తాన్, అణు ఆయుధాలు కలిగిన దేశంగా, సౌదీకి రక్షణ భరోసా అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తోంది. గతంలో ఈ సహకారం యుద్ధాల్లో కనిపించింది. 1965–1970 మధ్య ఒమాన్లో జరిగిన యుద్ధంలో పాకిస్తాన్ సైనికులు ఒమాన్ తరఫున పోరాడారు, ముఖ్యంగా బలూచ్ సైనికులు ఆర్థిక ప్రయోజనాల కోసం పంపబడ్డారు. 1979లో మక్కా మస్జిద్ ఆక్రమణ సంఘటనలో ఇరాన్ మద్దతు పొందిన ముస్లిం తీవ్రవాదులను అణచడానికి సౌదీ పాకిస్తాన్ సైనిక సహాయం కోరింది. పాకిస్తాన్ సైన్యం రంగంలోకి దిగి, ఆ సంస్థను అణచివేసింది. 1990ల వరకు సౌదీ, యూఏఈ, ఒమాన్కు పాకిస్తాన్ సైనిక సేవలు అందించింది.
హౌతీల అణచివేత..
2015 నుంచి యెమన్లో హౌతీ తిరుగుబాటుదారులపై సౌదీ నడిపిన ఆపరేషన్లో పాకిస్తాన్ దళాలు పాల్గొన్నాయి. ఇరాన్ మద్దతు పొందిన హౌతీలపై దాడులు చేయడం వంటి చర్యలు, సౌదీ ఆర్థిక సహాయం మీద ఆధారపడి జరిగాయి. ఇటీవల, పాకిస్తాన్ మాజీ సైనిక అధికారులు సౌదీ డిఫెన్స్ సలహాదారులుగా, రాజకుటుంబ రక్షకులుగా పనిచేస్తున్నారు. ఈ చారిత్రక దృష్టాంతాలు పాకిస్తాన్ను ‘కిరాయి సైనికులు‘గా చిత్రీకరిస్తున్నాయి.
తాజా ఒప్పందంలో కీలక అంశాలు..
ఈ ఎస్ఎండీఏ ఒప్పందం రెండు దేశాల మధ్య ‘చారిత్రక భాగస్వామ్యం’ ‘పరస్పర భద్రతా ఆసక్తులు‘పై ఆధారపడి ఉంది. ఇది సైనిక సహకారాన్ని మరింత లోతుగా చేస్తుంది, ముఖ్యంగా అణు ఆయుధాలు కలిగిన పాకిస్తాన్ సౌదీకి భరోసా అందిస్తుంది. సౌదీ అరేబియా, అమెరికా ఆధారాన్ని తగ్గించుకుని, ప్రాంతీయ బెదిరింపులకు (ఇరాన్, హౌతీలు) మరింత స్వతంత్రంగా స్పందించాలని కోరుకుంటోంది. ఇటీవల ఖతర్పై ఇజ్రాయెల్ దాడి, సౌదీలో అమెరికా సైనిక ఆధారాలపై సందేహాలు ఈ ఒప్పందానికి దోహదపడ్డాయి. పాకిస్తాన్ వైపు, ఆర్థిక సంక్షోభం మధ్య సౌదీ సహాయం కీలకం. సౌదీ, పాకిస్తాన్కు అవసరమైనప్పుడు ఆర్థిక సహాయం అందిస్తూ, రక్షణ పరంగా భరోసా ఇస్తుంది. అయితే, ఈ సంబంధం పరస్పరం కాకుండా, సౌదీ ఆధిపత్యంతో ఉందని విమర్శకులు అంటున్నారు. పాకిస్తాన్, తోటి ముస్లిం దేశాలపై (యెమన్, ఇరాన్ మద్దతు గ్రూపులు) దాడులకు సిద్ధపడటం, ఇజ్రాయెల్తో సౌదీ సంబంధాలకు మద్దతు ఇవ్వడం వంటివి దీనికి ఉదాహరణలు. పాలస్తీనా సమస్యల్లో పాకిస్తాన్ మౌనంగా ఉండటం కూడా ఈ సంబంధం యొక్క వాస్తవాన్ని తెలియజేస్తుంది.
భారత్పై ప్రభావాలు..
భారత్లో ఈ ఒప్పందం గురించి చర్చలు జరుగుతున్నాయి. భారత్–పాకిస్తాన్ మధ్య ఉద్రిక్తతల నేపథ్యంలో, సౌదీ–పాకిస్తాన్ సైనిక సహకారం భారత భద్రతకు బెదిరింపుగా కనిపిస్తోంది. ముఖ్యంగా, పాకిస్తాన్ అణు ఆయుధాలు సౌదీకి అందించే అవకాశం గురించి సందేహాలు ఉన్నాయి. ఇరాన్లో అణు ఆయుధాలు ఉన్న నేపథ్యంలో, సౌదీ పాకిస్తాన్ నుంచి ఆయుధాలు సంపాదించాలని కోరుకుంటుందని అంచనా. ఇది మధ్యప్రాచ్య–దక్షిణాసియా భౌగోళిక సమతుల్యతను భంగపరుస్తుంది. అయితే, భారత్–సౌదీ సంబంధాలు బలమైనవి. రెండు దేశాల మధ్య వాణిజ్యం, పెట్టుబడులు, డిఫెన్స్ సహకారం పెరుగుతున్నాయి. భారత్లోని కోట్లాది కార్మికులు సౌదీలో పనిచేస్తున్నారు, ఇది ఆర్థిక బంధాన్ని బలపరుస్తుంది. సౌదీ, భారత్ను దూరం చేసుకోకుండా, పాకిస్తాన్ను కేవలం రక్షణ కోసం ‘వాచ్మెన్‘గా ఉపయోగిస్తోందని నిపుణులు అంచనా. సౌదీ ఇజ్రాయెల్కు దగ్గర కావడం ఇరాన్పై యుద్ధ సన్నాహాలు భారత్కు అనుకూలంగా ఉండవచ్చు. పాకిస్తాన్ సైనికులు ‘కిరాయి‘ స్వభావంతో ఉన్నందున, ఈ ఒప్పందం భారత్కు ప్రత్యేక ఆందోళన కలిగించదని అంటున్నారు. అయినప్పటికీ, భారత్ ఈ ఒప్పందాన్ని అధ్యయనం చేస్తూ, తన డిఫెన్స్ వ్యూహాన్ని బలోపేతం చేస్తోంది.
