Rail Reservation: ట్రేన్ల రిజర్వేషన్ నిబంధనల్లో భారీ మార్పులు చేయాలని రైల్వే శాఖ నిర్ణయం తీసుకుంది. ఇప్పుడు టికెట్ బుకింగ్లో ముందస్తు రిజర్వేషన్ కాల పరిమితిని 120 రోజుల నుంచి 60 రోజులకు తగ్గించారు. అంటే ఇప్పుడు టిక్కెట్లు 60 రోజుల ముందు బుక్ చేయబడవు. కొత్త రూల్ 1 నవంబర్, 2024 నుంచి అమల్లోకి వస్తుంది. కొత్త నిబంధనలు ఇటు ప్రయాణికులకు అటు ప్రభుత్వానికి ఎవరికి లాభం? మరి రద్దు నియమం ఏంటి? ఇక్కడ తెలుసుకుందాం.. రైల్వే శాఖ ఈ నిర్ణయం తీసుకోవడం వెనుక చాలా కారణాలను వివరించింది. 120 రోజుల కాలపరిమితితో రైళ్లలో ఎక్కువ రద్దు, సీట్లు వృథా అవుతున్న నేపథ్యంలో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు రైల్వే శాఖ తెలిపింది. 120 రోజుల అడ్వాన్స్ రిజర్వేషన్ వ్యవధి చాలా ఎక్కువగా ఉండేదని రైల్వే శాఖ అభిప్రాయపడింది. ఈ కాలంలో బుక్ చేసుకున్న టిక్కెట్లలో 21 శాతం రద్దయ్యాయి. అయితే 4 నుంచి 5 శాతం మంది ప్రజలు అస్సలు ప్రయాణించరు. ప్రయాణికులు తమ టిక్కెట్లను రద్దు చేసుకున్న కేసులు అనేకం ఉన్నాయి. దీని కారణంగా మోసం జరిగే అవకాశం కూడా లేకపోలేదు. పేదలు టిక్కెట్ల కోసం ఎక్కువ డబ్బులు బ్రోకర్లకు చెల్లించే వారని రైల్వే శాఖ దృష్టికి వచ్చింది. రైల్వే లెక్కల ప్రకారం.. 13 శాతం మంది మాత్రమే 4 నెలల ముందు రైలు టిక్కెట్లను బుక్ చేసుకునేవారు. ప్రయాణం ప్రారంభించిన 45 రోజుల్లోనే చాలా వరకు టిక్కెట్లు బుక్కయ్యాయి.
కొత్త నిబంధన ఎవరికి లాభం, ఎవరికి నష్టం..?
దీపావళి అంటే 12 రోజుల తర్వాత ఛత్ పూజ. రెండూ పెద్ద పండుగలు ఉన్నాయి. ఇలాంటి సమయాల్లో నగరాల్లోని ఉద్యోగులు తమ గ్రామాలకు ప్రయాణం చేస్తుంటారు. దీంతో రైలులో రద్దీ ఎక్కువగా ఉంటుంది. రైలు, విమాన టిక్కెట్లు అంత సులువుగా లభించక సామాన్యులు ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. బ్లాక్ మార్కెటింగ్ పెరుగుతుంది. దీని కారణంగా, రైల్వేలు నష్టపోతున్నాయి. అక్రమ రికవరీ ఫిర్యాదులు వస్తున్నాయి. పండుగల సమయంలో రైళ్లలో ప్రయాణికుల రద్దీ ఎక్కువగా ఉండడం దృష్ట్యా నిబంధనలను సవరించినట్లు రైల్వేశాఖ తెలిపింది. దీంతో బ్లాక్ మార్కెటింగ్, అవినీతిని కూడా చాలా వరకు అరికట్టవచ్చు.
రిజర్వేషన్ సమయ పరిమితిలో తగ్గింపు ప్రత్యేక రైళ్లను నడపడానికి ప్లాన్ చేయడంలో రైల్వేలకు గరిష్ట సౌలభ్యం అందిస్తుంది. తక్కువగా రద్దులు నమోదవుతాయి. ప్రయాణికుల రద్దీని చూసి అదనపు రైలు నడిపేందుకు సరైన పరిస్థితిని అంచనా వేయవచ్చు. దీనివల్ల ప్రయాణికులు, రైల్వే శాఖకు సమస్యలు సవాళ్లు తగ్గుతాయి.
టికెట్ బుకింగ్ రూల్స్ ఏంటి..?
రైళ్లలో ముందస్తు టిక్కెట్ బుకింగ్ వ్యవధి ఎప్పటికప్పుడు మారుతూ వస్తోంది. ఇప్పటి వరకు ఉన్న నిబంధనల ప్రకారం ప్రయాణానికి నాలుగు నెలల ముందే టిక్కెట్లు బుక్ చేసుకోవచ్చు. 25 మార్చి, 2015న రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ బుకింగ్ వ్యవధిని 60 రోజుల నుంచి 120 రోజులకు పెంచింది. ఇప్పుడు మరోసారి రైలు టికెట్ బుకింగ్ వ్యవధిని 60 రోజులకు పెంచారు. గతంలో రిజర్వేషన్ వ్యవధి 45 రోజులు, 90 రోజులు. విశ్లేషణ తర్వాత, ప్రయాణికుల సౌకర్యార్థం గరిష్టంగా 60 రోజుల రిజర్వేషన్ వ్యవధి ఉత్తమమని రైల్వే శాఖ నిర్ణయించింది.
ముందుగా టిక్కెట్లు బుక్ చేసుకున్న వారి పరిస్థితి ఏంటి..?
ఇప్పటికే టిక్కెట్లు బుక్ చేసుకున్న ప్రయాణికులకు కొత్త నిబంధన ప్రభావం ఉండదు. ఈ కొత్త రూల్ నవంబర్ 1, 2024 నుంచి అమల్లోకి వస్తుంది. 120 రోజుల నిబంధన ప్రకారం.. అక్టోబర్ 31 వరకు చేసిన బుకింగ్లు అలాగే ఉంటాయి. అక్టోబరు 31 వరకు కల్పించిన రిజర్వేషన్లపై దీని ప్రభావం ఉండదు. మీరు 60 రోజులకు మించి టికెట్ బుక్ చేసుకుంటే దాన్ని రద్దు చేసే నిబంధనల్లో ఎటువంటి మార్పు లేదు.
టిక్కెట్ రద్దు ఎప్పుడు చేయాలి?
కొత్త రూల్ ప్రకారం.. టికెట్ రద్దుకు 60 రోజుల వ్యవధి ఉంటుంది. అంటే మీరు మీ టిక్కెట్ రద్దు చేయాలనుకుంటే, ఈ వ్యవధిలో ప్రక్రియను పూర్తి చేయాలి.
ఏ రైళ్ల టికెట్ బుకింగ్ ప్రభావితం కాదు..?
ముందస్తు రిజర్వ్ వ్యవధి తక్కువగా ఉన్న రైళ్లకు కొత్త నిబంధన ప్రభావం ఉండదు. అటువంటి రైళ్లలో గోమతి ఎక్స్ప్రెస్, తాజ్ ఎక్స్ప్రెస్ వంటి రైళ్లు ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం, ఈ రైళ్లలో ముందస్తు రిజర్వేషన్ కోసం తక్కువ సమయ పరిమితి ఇప్పటికే వర్తిస్తుంది. విదేశీ పర్యాటకులకు 365 రోజుల పరిమితి విషయంలో ఎలాంటి మార్పు ఉండదు. మునుపటిలాగానే విదేశీ పర్యాటకులు 365 రోజుల కాలపరిమితిలోపు రిజర్వేషన్లు చేసుకోగలరు.
కొత్త నిబంధనతో ఏం మారుతుంది?
దేశంలో లక్షలాది మంది ప్రజలు తమ నగరం నుంచి అనేక కిలో మీటర్ల దూరం చదువు లేదా ఉపాధి కోసం లేదా కొన్ని సార్లు లక్షల మంది విద్యార్థులు ప్రభుత్వ పరీక్షలకు హాజరయ్యేందుకు వేరే నగరానికి వెళ్తున్నారు. వీరిలో చాలా మందికి రైలు ప్రయాణం ఆర్థికంగా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. ప్రధాన పండుగల సమయంలో, రైళ్లల్లో రద్దీ పెరుగుతుంది, ప్రజలు నిలబడేందుకు సాధారణ టిక్కెట్లు పొందలేరు. అందువల్ల ప్రజలు రైలు ముందస్తు బుకింగ్ గురించి జాగ్రత్తగా ఉంటారు.
