Operation Sindoor: జమ్మూ కాశ్మీర్లోని పహల్గామ్లో జరిగిన ఉగ్రదాడి భారత్లో తీవ్ర ఆగ్రహాన్ని రగిల్చింది. ఈ దాడి వెనుక పాకిస్తాన్ ఆధారిత ఉగ్రవాదుల హస్తం ఉన్నట్లు గుర్తించిన భారత్, ఆపరేషన్ సిందూర్ పేరుతో పాకిస్తాన్లోని ఉగ్రవాద స్థావరాలపై దాడులు చేసింది. ఈ ఆపరేషన్లో పాకిస్తాన్ పంజాబ్ ప్రావిన్స్లోని సర్గోదా ఎయిర్బేస్ రన్వే కూడా భారత క్షిపణుల దాడిలో నాశనమైంది. ఈ స్థావరం పాకిస్తాన్కు వ్యూహాత్మకంగా కీలకమైనది. ఈ దాడులు పాకిస్తాన్ సైన్యానికి గట్టి హెచ్చరికగా నిలిచాయి. అయితే 60 ఏళ్ల క్రితం కూడా ఇదే తరహా దాడులు జరిగాయి.
Also Read: పాక్ తో యుద్ధం అదానీని అమాంతం పైకి లేపిందిగా..
సర్గోదా ఎయిర్బేస్ చరిత్రలో భారత్–పాక్ సంబంధాలలో కీలక పాత్ర పోషించింది. 1965 భారత్–పాక్ యుద్ధంలో ఈ స్థావరం యుద్ధ కేంద్రబిందువుగా మారింది. ఆ సమయంలో భారత వైమానిక దళం యొక్క డస్సాల్ట్ మిస్టెర్–IV A యుద్ధ విమానాలు, పాకిస్తాన్ యొక్క అత్యాధునిక ఎఫ్–104 స్టార్ఫైటర్ విమానాలతో హోరాహోరీగా పోరాడాయి. ఈ యుద్ధంలో భారత స్క్వాడ్రన్ లీడర్ ఏబీ దేవయ్య వీరోచితంగా పోరాడి అమరుడయ్యారు. అయితే, ఆయన బలిదానం దశాబ్దాలపాటు మరుగునపడి, 1988లో భారత ప్రభుత్వం ఆయన భార్యకు మహావీర్ చక్ర ప్రదానం చేసే వరకు వెలుగులోకి రాలేదు.
దేవయ్య వీరోచిత పోరాటం
1965 సెప్టెంబర్ 6న, పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం భారత్లోని ఆదంపూర్, హల్వారా, పఠాన్కోట్, జామ్నగర్ వైమానిక స్థావరాలపై దాడులు చేసింది. దీనికి ప్రతిగా, భారత వైమానిక దళం సర్గోదా ఎయిర్బేస్పై బాంబుల వర్షం కురిపించింది. ఈ ఆపరేషన్లో స్క్వాడ్రన్ లీడర్ ఏబీ దేవయ్య, డస్సాల్ట్ మిస్టెర్–IV A విమానంతో పాకిస్తాన్ ఎఫ్–104 స్టార్ఫైటర్తో గాలిలో భీకర పోరాటం సాగించారు. పాక్ పైలట్ ఫ్లైట్ లెఫ్టినెంట్ అంజద్ హుస్సేన్తో జరిగిన ఈ పోరులో రెండు విమానాలు ఢీకొని పేలిపోయాయి. అంజద్ హుస్సేన్ తప్పించుకున్నప్పటికీ, దేవయ్య ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఈ సంఘటన తర్వాత దేవయ్యను మిస్సింగ్గా రికార్డు చేశారు. ఆయన పోరాటం కాల గర్భంలో కలిసిపోయింది.
దేవయ్య బలిదానం వెలుగులోకి..
స్క్వాడ్రన్ లీడర్ ఏబీ దేవయ్య యొక్క వీరోచిత పోరాటం బ్రిటిష్ వైమానిక చరిత్రకారుడు జాన్ ఫ్రికర్ రాసిన ‘ఇండియా–పాకిస్తాన్ ఎయిర్ వార్ ఆఫ్ 1965’ పుస్తకం ద్వారా వెలుగులోకి వచ్చింది. ఈ పుస్తకంలో దేవయ్య, అంజద్ హుస్సేన్ మధ్య జరిగిన భీకర గగన యుద్ధం గురించి వివరించబడింది. అయితే, ఈ పుస్తకం పాకిస్తాన్ పక్షపాతంతో రాయబడిందని కొందరు విమర్శించారు. ఈ వివాదంపై స్పందిస్తూ, పుస్తకానికి సహ రచయిత అయిన పీవీఎస్ జగన్ మోహన్ ఒక పాడ్కాస్ట్లో దేవయ్య ఎఫ్–104 స్టార్ఫైటర్ను కూల్చివేసినట్లు, ఆ ఆపరేషన్లో ప్రాణాలు కోల్పోయిన ఏకైక భారత పైలట్ ఆయనేనని భారత వైమానిక దళం అంగీకరించినట్లు వెల్లడించారు. ఈ గుర్తింపు దేవయ్య బలిదానానికి అంతర్జాతీయ గౌరవాన్ని తెచ్చిపెట్టింది.
ఆలస్యంగా లభించిన గౌరవం
దేవయ్య బలిదానం గురించి స్పష్టత వచ్చిన తర్వాత, గ్రూప్ కెప్టెన్ ఓపీ తనేజా ఎయిర్ చీఫ్ మార్షల్ ఇద్రిస్ హసన్ లతీఫ్కు లేఖ రాసి, దేవయ్యను మహావీర్ చక్రకు ప్రతిపాదించారు. ఈ ప్రతిపాదనను పరిగణనలోకి తీసుకున్న భారత ప్రభుత్వం, 1988లో దేవయ్య భార్యకు మరణానంతరం ఈ రెండవ అత్యున్నత సైనిక పురస్కారాన్ని అందజేసింది. ఈ గౌరవం దేవయ్య యొక్క అసాధారణ శౌర్యాన్ని, దేశభక్తిని గుర్తించిన సందర్భంగా నిలిచింది. అదే సమయంలో, ఆయన పోరాటాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని బాలీవుడ్లో ‘స్కై ఫోర్స్’ పేరుతో ఒక సినిమా కూడా రూపొందింది, ఇది ఆయన శౌర్యాన్ని కొత్త తరానికి పరిచయం చేసింది.
ఆపరేషన్ సిందూర్తో నేపథ్యంలో చర్చలో..
2025లో ఆపరేషన్ సిందూర్ సందర్భంగా సర్గోదా ఎయిర్బేస్ మరోసారి భారత్–పాక్ ఘర్షణల కేంద్రబిందువుగా మారింది. ఈ ఆపరేషన్లో భారత వైమానిక దళం అత్యాధునిక క్షిపణులు, డ్రోన్ టెక్నాలజీని ఉపయోగించి సర్గోదా సహా పాకిస్తాన్లోని ఇతర ఉగ్రవాద స్థావరాలను ధ్వంసం చేసింది. ఈ దాడులు 1965 యుద్ధంలో సర్గోదా యొక్క చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను గుర్తుచేస్తూ, భారత్ యొక్క సైనిక సామర్థ్యంలో గణనీయమైన పురోగతిని ప్రదర్శించాయి. సర్గోదా ఎయిర్బేస్ ధ్వంసం పాకిస్తాన్ సైనిక వ్యూహానికి తీవ్ర దెబ్బతీసింది.
