Modi Diplomatic Strategy : 2025 ఏప్రిల్‌ 22న జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని పహల్గామ్‌లో జరిగిన ఉగ్రదాడి, దాదాపు 26 మంది పర్యాటకుల మరణంతో, భారత రాజకీయ దౌత్య రంగంలో గణనీయమైన ప్రకంపనలను సృష్టించింది. ది రెసిస్టెన్స్‌ ఫ్రంట్‌ (TRFపాకిస్తాన్‌ ఆధారిత లష్కర్‌–ఏ–తొయిబా (LeTప్రాక్సీ సంస్థ, ఈ దాడి వెనుక ఉన్నట్లు భారత్‌ ఆరోపించింది, అయితే పాకిస్తాన్‌ ఈ ఆరోపణలను తిరస్కరించింది. ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ ఈ సంఘటనకు బహుముఖ వ్యూహంతో ప్రతిస్పందించారు, దీనిని ‘ఒకే దెబ్బతో బహుళ లక్ష్యాలు‘ సాధించే ప్రయత్నంగా చూడవచ్చు.
1960లో రూపొందిన ఇండస్‌ నదీ జలాల ఒప్పందాన్ని భారత్‌ తాత్కాలికంగా నిలిపివేస్తున్నట్లు ప్రకటించింది. ఈ ఒప్పందం ఇండస్‌ నదీ వ్యవస్థ నీటిని భారత్‌ పాకిస్తాన్‌ మధ్య పంచుకోవడానికి కీలకమైనది. పాకిస్తాన్‌ ఈ చర్యను ‘యుద్ధ చర్య‘గా అభివర్ణించింది, ఎందుకంటే దాని వ్యవసాయం, ఆర్థిక వ్యవస్థ ఈ నీటి వనరులపై ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంది.
Also Read : ఆపరేషన్‌ సిందూర్‌.. తునాతునకలైన పాకిస్తాన్‌ యుద్ధ విమానాలు ఇవే..
సరిహద్దు మూసివేత, వీసా ఆంక్షలు
భారత్‌ అటారీ–వాఘా సరిహద్దు ద్వారాన్ని మూసివేసింది, పాకిస్తానీ పౌరులకు వీసా సేవలను నిలిపివేసింది, ఇప్పటికే జారీ అయిన వీసాలను రద్దు చేసింది. పాకిస్తానీ పౌరులు 48 గంటల్లో భారత్‌ను విడిచిపెట్టాలని ఆదేశించబడ్డారు. ఈ చర్య రెండు దేశాల మధ్య వాణిజ్యం మరియు ప్రజల సంబంధాలను మరింత దిగజార్చింది.
దౌత్య సంబంధాల కుదింపు
న్యూ ఢిల్లీలోని పాకిస్తాన్‌ హైకమిషన్‌లో సిబ్బంది సంఖ్యను 55 నుండి 30కి తగ్గించాలని భారత్‌ ఆదేశించింది. అలాగే, పాకిస్తాన్‌ సైనిక, నావికా, వైమానిక సలహాదారులను ఒక వారంలో దేశం విడిచిపెట్టాలని ప్రకటించింది. పాకిస్తాన్‌ కూడా సమాన చర్యలతో స్పందించి, భారత రాయబారులపై ఇలాంటి ఆంక్షలు విధించింది.
అంతర్జాతీయ మద్దతు సమీకరణ
భారత్‌ 45 దేశాల రాయబారులకు దాడి గురించి వివరించి, దాని సరిహద్దు దాటిన ఉగ్రవాద సంబంధాలను హైలైట్‌ చేసింది. విదేశాంగ మంత్రి ఎస్‌.జైశంకర్‌ సౌదీ అరేబియా, ఇజ్రాయెల్, అర్జెంటీనా, ఈజిప్ట్, నేపాల్‌లతో చర్చలు జరిపి, భారత్‌ ‘ఉగ్రవాదంపై శూన్య సహనం‘ విధానాన్ని నొక్కి చెప్పారు.
ఆపరేషన్‌ సిందూర్‌..
సైనిక ప్రతిస్పందనకు ‘ఆపరేషన్‌ సిందూర్‌‘ అని నామకరణం చేయబడింది. హిందూ సంప్రదాయంలో వివాహిత మహిళలు ధరించే సిందూరాన్ని సూచిస్తూ, ఈ దాడిలో బాధితులైన కుటుంబాల, ముఖ్యంగా భర్తలను కోల్పోయిన మహిళల భావోద్వేగాన్ని ఈ పేరు ప్రతిబింబిస్తుంది. ఈ నామకరణం దేశీయంగా మద్దతును సమీకరించడంతో పాటు అంతర్జాతీయంగా భారత్‌ యొక్క ఉగ్రవాద వ్యతిరేక దృక్పథాన్ని బలపరిచింది.
సైనిక ప్రతిస్పందన..
మోదీ భారత సైన్యానికి ‘పూర్తి ఆపరేషనల్‌ స్వేచ్ఛ‘ను అందించారు, దీనితో పాకిస్తాన్‌లోని ఉగ్రవాద మౌలిక సదుపాయాలపై లక్ష్యస్థాన దాడులు జరిగాయి. ఈ దాడులలో రాఫెల్‌ యుద్ధ విమానాలు, ఇజ్రాయెల్ డ్రోన్‌లు, రష్యన్‌ ఎస్‌–400 వ్యవస్థలు ఉపయోగించబడ్డాయి, భారత్‌ యొక్క సైనిక సామర్థ్యాన్ని. అంతర్జాతీయ సైనిక సహకారాన్ని ప్రదర్శించాయి. లైన్‌ ఆఫ్‌ కంట్రోల్‌ (LoCదాటకుండా దీర్ఘ–దూర దాడులు చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, పాకిస్తాన్‌ సైనిక సన్నద్ధత కారణంగా ఆకస్మిక దాడి అవకాశం తగ్గింది. LoC వెంబడి ఇరు దేశాల మధ్య కాల్పులు కొనసాగాయి, ఉద్రిక్తతలు మరింత పెరిగాయి.
దేశీయ రాజకీయ వ్యూహం..
2019లో కాశ్మీర్‌కు స్వయంప్రతిపత్తిని రద్దు చేసిన తర్వాత మోదీ ప్రభుత్వం ‘ఉగ్రవాద రహిత కాశ్మీర్‌‘ను సాధించినట్లు ప్రచారం చేసింది. అయితే, పహల్గామ్‌ దాడి ఈ వాదనను దెబ్బతీసింది. ఈ సంఘటనను మోదీ రాజకీయంగా ఉపయోగించుకున్నారు.
ఉగ్రవాదంపై గట్టి వైఖరి
మోదీ బీహార్‌లో ఆంగ్లంలో చేసిన అరుదైన ప్రసంగంలో ‘ఉగ్రవాదులను భూమి చివరి వరకు వెంబడిస్తామని‘ ప్రతిజ్ఞ చేశారు. ఈ వాక్చాతుర్యం జాతీయ ఐక్యతను పెంపొందించడంతో పాటు హిందూ–జాతీయవాద మద్దతుదారులను ఉత్తేజపరిచింది.
మెజారిటీ భావోద్వేగం
ఈ దాడి దేశవ్యాప్తంగా ముస్లిం, కాశ్మీరీ వ్యతిరేక భావనలను రెచ్చగొట్టింది. కాశ్మీరీ విద్యార్థులు మరియు నివాసితులపై దాడులు, వేధింపులు పెరిగాయి, దీనిని మోదీ యుద్ధోన్మాద వాక్చాతుర్యం మరింత ఉత్తేజపరిచినట్లు విమర్శకులు ఆరోపించారు.
ఎన్నికల లబ్ధి..
మోదీ ఈ సంఘటనను దేశీయ రాజకీయ వైఫల్యాల నుండి దష్టిని మళ్లించడానికి ఉపయోగించారని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. అన్ని పార్టీల సమావేశానికి హాజరు కాకుండా, బీహార్‌లో ఎన్నికల ర్యాలీలపై దృష్టి సారించడం దీనిని సూచిస్తుంది.
అంతర్జాతీయ స్పందన..
మోదీ యొక్క చర్యలు అంతర్జాతీయంగా మిశ్రమ స్పందనను రాబట్టాయి:
సానుకూల మద్దతు
అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్‌ ట్రంప్, రష్యా అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్‌ పుతిన్, ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్‌ నెతన్యాహూ దాడిని ఖండించి, భారత్‌కు సంఘీభావం తెలిపారు. ట్రంప్ భారత్‌ యొక్క ‘స్వీయ రక్షణ హక్కు‘ను సమర్థించడం మోదీ విధానానికి బలాన్ని చేకూర్చింది.
సంయమనం కోరిక
అమెరికా, ఐరోపా సమాఖ్య, గల్ఫ్‌ దేశాలు ఉద్రిక్తతలను తగ్గించాలని కోరాయి. ఏ దేశం కూడా పాకిస్తాన్‌ను నేరుగా ఖండించలేదు లేదా భారత్‌ యొక్క సైనిక చర్యలను స్పష్టంగా సమర్థించలేదు.
పాకిస్తాన్‌ మిత్రదేశాలు
చైనా, టర్కీ పాకిస్తాన్‌కు మద్దతు ఇచ్చాయి, భారత్‌ ఆరోపణలను తిరస్కరించాయి. చైనా రెండు దేశాలను సంయమనం పాటించాలని కోరింది.
సవాళ్లు. విమర్శలు
మోదీ యొక్క వ్యూహం బహుళ లక్ష్యాలను సాధించడానికి రూపొందించబడినప్పటికీ, అది కొన్ని సవాళ్లను ఎదుర్కొంది.
వ్యూహాత్మక పరిమితులు
కాశ్మీర్‌లో స్థానిక అసంతృప్తిని పట్టించుకోకుండా పాకిస్తాన్‌ను మాత్రమే లక్ష్యంగా చేయడం వల్ల ఈ సంక్షోభం మూల కారణాలు పరిష్కారం కాకుండా మిగిలిపోయాయని విమర్శకులు ఆరోపిస్తున్నారు.
దేశీయ సామాజిక ఒత్తిడి..
ఈ దాడి ముస్లిం. కాశ్మీరీ వ్యతిరేక భావనలను పెంచింది, దీని వల్ల కాశ్మీరీలపై దాడులు వేధింపులు పెరిగాయి. ఇది దేశంలో సామాజిక సామరస్యాన్ని దెబ్బతీసింది.
అంతర్జాతీయ విశ్వసనీయత
దాడికి పాకిస్తాన్‌ సంబంధానికి ఆధారాలు లేకపోవడం వల్ల భారత్‌ యొక్క ఆరోపణలు అంతర్జాతీయంగా పూర్తి మద్దతును పొందలేదు. ఇండస్‌ ఒప్పందం నిలిపివేత ప్రాంతీయ స్థిరత్వంపై ఆందోళనలను రేకెత్తించింది.
భద్రతా లోపాలు
ఈ దాడికి ముందు హెచ్చరికలు ఉన్నప్పటికీ వాటిని నిర్లక్ష్యం చేయడం వల్ల భారత భద్రతా వ్యవస్థలలో లోపాలు బయటపడ్డాయి. భారీ సైనిక ఉనికి ఉన్న ప్రాంతంలో భద్రతా లోపం జరగడం ప్రశ్నలను లేవనెత్తింది.
పహల్గామ్‌ దాడి తర్వాత నరేంద్ర మోదీ యొక్క దౌత్యపరమైన, సైనిక, రాజకీయ చర్యలు ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడం, దేశీయ మద్దతును బలోపేతం చేయడం, అంతర్జాతీయంగా భారత్‌ యొక్క బలమైన ఇమేజ్‌ను నిర్మించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. అయితే, కాశ్మీర్‌లో స్థానిక అసంతృప్తిని పరిష్కరించడం, సామాజిక సామరస్యాన్ని కాపాడడం, విస్తృత అంతర్జాతీయ మద్దతును సాధించడం దీర్ఘకాలిక విజయానికి కీలకం. ఈ వ్యూహం హ్రస్వకాలంలో రాజకీయ లబ్ధిని అందించినప్పటికీ, ప్రాంతీయ స్థిరత్వం సామాజిక ఐక్యతపై దాని ప్రభావం ఇంకా పరిశీలనలో ఉంది. నిర్దిష్ట అంశంపై మరింత వివరాలు కావాలంటే, దయచేసి తెలియజేయండి!
