Operation Sindoor : ఏప్రిల్ 22, 2025న జమ్మూ కశ్మీర్లోని పహల్గాంలో ఉగ్రవాదులు జరిపిన కాల్పుల్లో 26 మంది పర్యాలకులు మృతిచెందారు. దీనికి ప్రతీకారంగా భారత్ ఆపరేషన్ సింధూర్ పేరుతో మే 7న భారత వైమానిక దాడులు చేసింది. పాకిస్తాన్. పాకిస్తాన్ ఆక్రమిత కాశ్మీర్ (PoK)లోని తొమ్మిది ఉగ్రవాద స్థావరాలను ధ్వంసం చేసింది. ఈ ఆపరేషన్ సందర్భంగా, పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం (PAF) భారత గగనతలంలోకి చొచ్చుకొని ప్రతిదాడులు చేసేందుకు ప్రయత్నించింది, కానీ భారత వైమానిక దళం అధునాతన రక్షణ వ్యవస్థలతో పాకిస్తాన్ యుద్ధ విమానాలను కూల్చివేసింది.
Also Read : ఆపరేషన్ సిందూర్: కూలిన భారత ఫైటర్ జెట్స్.. గోప్యత ఎందుకు?
భారత వైమానిక దళం యొక్క అధికారిక ప్రకటనలు, ఇతర నమ్మదగిన వనరుల ప్రకారం, ఆపరేషన్ సిందూర్ సందర్భంగా పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం గణనీయమైన నష్టాలను చవిచూసింది. కూల్చివేయబడిన విమానాల జాబితా ఈ క్రింది విధంగా ఉంది.
మిరాజ్–5 (Mirage–5)
ఒక మిరాజ్–5 యుద్ధ విమానం భారత వైమానిక దళం ద్వారా కూల్చివేయబడింది. ఈ విమానం పాత టెక్నాలజీని కలిగి ఉంది. ఆధునిక ఎలక్ట్రానిక్ వార్ఫేర్ సామర్థ్యాలు లేకపోవడం వల్ల సులభంగా లక్ష్యంగా మారింది. భారతదేశం S–400 ఆకాశ్ సర్ఫేస్–టు–ఎయిర్ మిస్సైల్ (SAM) వ్యవస్థలు దీనిని కూల్చడంలో విజయవంతమయ్యాయి. భారత సైన్యం ఈ విమానం శిథిలాల దృశ్యాలను గీలో పోస్ట్ చేసింది, దీనిని ‘గగన రక్షకుడు‘ అని వర్ణించింది.
JF–17 థండర్ (JF–17 Thunder)
రెండు JF–17 థండర్ యుద్ధ విమానాలు కూల్చివేయబడినట్లు నిర్ధారించబడింది. ఈ విమానాలు చైనా, పాకిస్తాన్ సంయుక్తంగా తయారు చేసినవి, ఇవి ఆధునిక బియాండ్–విజువల్–రేంజ్ (BVR) సామర్థ్యాలను కలిగి ఉన్నాయి. అయినప్పటికీ, భారతదేశం యొక్క రాఫెల్, సు–30MKI, మిరాజ్ 2000 విమానాలు మీటియోర్ మరియు R–77 మిస్సైల్స్తో ఈ విమానాలను నిర్వీర్యం చేశాయి.
F–16 ఫైటింగ్ ఫాల్కన్ (F–16 Fighting Falcon)
రెండు F–16 యుద్ధ విమానాలు కూల్చివేయబడినట్లు నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ విమానాలు అమెరికా తయారీ ఆధునిక యుద్ధ విమానాలు, ఇవి పాకిస్తాన్ వైమానిక దళంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. భారతదేశం యొక్క S–400 రక్షణ వ్యవస్థ మరియు బ్రహ్మోస్ క్రూయిజ్ మిస్సైల్స్ ఈ విమానాలను లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి.
సాబ్ 2000 ఎరియే (Saab 2000 Erieye)
ఒక సాబ్ 2000 ఎరియే ఎయిర్బోర్న్ ఎర్లీ వార్నింగ్ అండ్ కంట్రోల్ (AEW–ఇ) విమానం భారతదేశం యొక్క S–400 మిస్సైల్ ద్వారా కూల్చివేయబడింది. ఈ విమానం పాకిస్తాన్ వైమానిక రక్షణ వ్యవస్థకు కీలకమైనది, ఎందుకంటే ఇది శత్రు విమానాలను గుర్తించి, గగనతలంలోని కదలికలను సమన్వయం చేస్తుంది. ఈ విమానం శిథిలాలు పాకిస్తాన్లోని భోలారీ ఎయిర్బేస్ వద్ద కనుగొనబడ్డాయి, ఇది బ్రహ్మోస్ మిస్సైల్ దాడిలో నాశనమైందని సాటిలైట్ చిత్రాలు నిర్ధారించాయి.
C–130J మీడియం లిఫ్ట్ ఎయిర్క్రాఫ్ట్
ఒక C–130J రక్షణ రవాణా విమానం కూడా కూల్చివేయబడినట్లు నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ విమానం సైనిక సామగ్రి రవాణా మరియు లాజిస్టిక్ సపోర్ట్ కోసం ఉపయోగించబడుతుంది. దీని నష్టం పాకిస్తాన్ యొక్క వైమానిక లాజిస్టిక్ సామర్థ్యాన్ని గణనీయంగా దెబ్బతీసింది.
ఆపరేషన్ సిందూర్లో భారత్ వ్యూహం
ఆపరేషన్ సిందూర్లో భారతదేశం అధునాతన రక్షణ, దాడి వ్యవస్థలను ఉపయోగించింది.
S–400, ఆకాశ్ AM వ్యవస్థలు: ఈ రక్షణ వ్యవస్థలు పాకిస్తాన్ విమానాలను గుర్తించి, కూల్చడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి. S–400 యొక్క 40N6E మిస్సైల్ శిథిలాలు పాకిస్తాన్లో కనుగొనబడ్డాయి, ఇది దాని విజయాన్ని నిరూపించింది.
బ్రహ్మోస్ క్రూయిజ్ మిస్సైల్స్: భారతదేశం బ్రహ్మోస్ సూపర్సోనిక్ క్రూయిజ్ మిస్సైల్స్ను మొదటిసారిగా యుద్ధంలో ఉపయోగించింది. ఈ మిస్సైల్స్ పాకిస్తాన్ ఎయిర్బేస్లలో రన్వేలు, హార్డెన్డ్ షెల్టర్స్, మరియు కమాండ్ సెంటర్లను నాశనం చేశాయి.
డమ్మీ విమానాలు, లోయిటరింగ్ మ్యూనిషన్స్: భారతదేశం డమ్మీ విమానాలను ఉపయోగించి పాకిస్తాన్ రాడార్ వ్యవస్థలను బహిర్గతం చేసింది, ఆ తర్వాత హారోప్ డ్రోన్స్, ఇతర మిస్సైల్స్తో ఖచ్చితమైన దాడులు చేసింది.
పాకిస్తాన్ నష్టాల ప్రభావం..
మౌలిక సదుపాయాల నష్టం: ఆపరేషన్ సిందూర్లో భారతదేశం 11 పాకిస్తాన్ ఎయిర్బేస్లను లక్ష్యంగా చేసుకుంది, ఇందులో నూర్ ఖాన్, భోలారీ, సర్గోధా, మరియు రఫీకీ వంటి కీలక బేస్లు ఉన్నాయి. సాటిలైట్ చిత్రాలు ఈ బేస్లలో గణనీయమైన నష్టాన్ని చూపించాయి.
మానవ నష్టాలు: పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం 35–40 మంది సిబ్బందిని కోల్పోయినట్లు భారత సైనిక అధికారులు పేర్కొన్నారు. ఇందులో స్క్వాడ్రన్ లీడర్ ఉస్మాన్ యూసుఫ్ వంటి ఉన్నతాధికారులు కూడా ఉన్నారు.
ఆర్థిక నష్టం: పాకిస్తాన్ వైమానిక దళానికి సుమారు 3.3 బిలియన్ డాలర్ల నష్టం వాటిల్లినట్లు సమాచారం. అయితే ఇది అధికారికంగా నిర్ధారించబడలేదు.
పాకిస్తాన్ ప్రతివాదనలు
పాకిస్తాన్ ఐదు భారత విమానాలను (మూడు రాఫెల్, ఒక మిగ్–29, ఒక సు–30MKI) ఒక డ్రోన్ను కూల్చివేసినట్లు పేర్కొంది. అయితే, భారత వైమానిక దళం ఈ వాదనలను ప్రెస్ ఇన్ఫర్మేషన్ బ్యూరో (PIB) ఒక రాఫెల్ విమానం కూలిపోయిందని చెప్పే చిత్రం పాతదని, ఆపరేషన్ సిందూర్కు సంబంధం లేనిదని నిర్ధారించింది. భారత వైమానిక దళం అన్ని భారత పైలట్లు సురక్షితంగా తిరిగి వచ్చారని పేర్కొంది, ఇది పాకిస్తాన్ వాదనలను బలహీనపరుస్తుంది.
