Mahakumbh Naga Sadhu : ప్రయాగ్రాజ్లో 45 రోజుల పాటు జరిగే మహా కుంభమేళాలో నాల్గవ రోజు భక్తులు త్రివేణి సంగమంలో పవిత్ర స్నానాలు ఆచరించారు. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద మతపరమైన ఉత్సవంలో ఇప్పటి వరకు ఆరు కోట్లకు పైగా భక్తులు పాల్గొన్నారు. మూడవ రాజ స్నానానికి 10 కోట్లకు పైగా భక్తులు ప్రయాగ్రాజ్ చేరుకుంటారని అంచనా వేస్తున్నారు. నాగ సాధువులు ముందుగా పుణ్య స్నానాలు ఆచరిస్తారు. ఆ తరువాత మిగిలిన వ్యక్తులు పుణ్య స్నానాలు చేసేందుకు అనుమతిస్తారు. నాగ సాధువులు మాత్రమే ముందు పుణ్య స్నానం ఎందుకు చేస్తారు అనే ప్రశ్న ప్రతి ఒక్కరి మదిలో మెదిలే ఉంటుంది. ఈ ఆచారం ఇప్పటిది కాదు.. దాదాపు 265 సంవత్సరాల నాటిది. ఆ కథను ఈ రోజు తెలుసుకుందాం.
యదునాథ్ సర్కార్ తన ‘ద హిస్టరీ ఆఫ్ దశనామి నాగ సన్యాసి’ పుస్తకంలో ఇలా వ్రాశాడు – ‘కుంభమేళాలో ఎవరు మొదటి స్నానం చేస్తారనే దానిపై ఎప్పుడూ వివాదాలు ఉన్నాయి. నాగ సాధువులు, వైష్ణవ సాధువుల మధ్య రక్తపాత యుద్ధం జరిగింది. 1760 హరిద్వార్ కుంభమేళాలో నాగులు, వైష్ణవులు మొదటి స్నానం ఎవరు చేస్తారనే దానిపై తమలో తాము పోట్లాడుకున్నారు. రెండు వైపుల నుండి కత్తులు బయటకు వచ్చాయి. వందలాది మంది సన్యాసి సాధువులు చంపబడ్డారు. 1789 నాసిక్ కుంభ్ లో కూడా అదే పరిస్థితి తలెత్తింది. సన్యాసుల రక్తం చిందించబడింది. ఈ రక్తపాతంతో కలత చెందిన చిత్రకూట్ ఖాకీ అఖారా సన్యాసుల ప్రధాన పూజారి బాబా రాందాస్ పూణేలోని పేష్వా కోర్టుకు ఫిర్యాదు చేశాడు. 1801లో నాసిక్ కుంభ్లో నాగులకు, వైష్ణవులకు ప్రత్యేక ఘాట్ల ఏర్పాట్లు చేయాలని పీష్వా కోర్టు ఆదేశించింది. త్రింబక్లో నాగులకు కుశావర్త కుండ్ను, నాసిక్లో వైష్ణవులకు రామ్ఘాట్ను ఇచ్చారు. ఉజ్జయిని కుంభ్ లో, సన్యాసులకు శిప్రా ఒడ్డున రామ్ ఘాట్ ఇవ్వబడింది. నాగులకు దత్త ఘాట్ ఇవ్వబడింది.
బ్రిటిష్ పాలన తర్వాత పరిష్కారం వచ్చింది
దీని తరువాత కూడా హరిద్వార్, ప్రయాగ రాజ్ లో మొదటి స్నానానికి సంబంధించిన వివాదం కొనసాగింది. కుంభమేళాపై బ్రిటిష్ పాలన తర్వాత మొదట శైవ నాగ సాధువులు స్నానం చేయాలని, తరువాత వైష్ణవులు స్నానం చేయాలని నిర్ణయించారు. ఇది మాత్రమే కాదు, శైవ అఖారాలు తమలో తాము పోట్లాడుకోకుండా చూసుకోవడానికి.. అఖారాల శ్రేణిని కూడా నిర్ణయించారు. ఈ సంప్రదాయం నాటి నుండి నేటి వరకు కొనసాగుతోంది.
ముందుగా నాగ స్నానం ఎందుకు చేస్తాము?
మరోవైపు, మత విశ్వాసాల ప్రకారం సముద్ర మథనం నుండి వచ్చిన అమృత కలశాన్ని రక్షించడానికి దేవతలు, రాక్షసులు ఒకరితో ఒకరు పోరాడుతున్నప్పుడు.. నాలుగు ప్రదేశాలలో అమృతం నాలుగు చుక్కలు పడ్డాయి. (ప్రయాగ్రాజ్, ఉజ్జయిని, హరిద్వార్, నాసిక్). దీని తరువాత ఇక్కడ కుంభమేళా ప్రారంభమైంది. నాగ సాధువులను భోలే బాబా అనుచరులుగా భావిస్తారు. శంకరుడి పట్ల వారి తపస్సు, భక్తి కారణంగా నాగ సాధువులను ఈ స్నానం చేసే మొదటి వ్యక్తులుగా భావిస్తారు. అప్పటి నుండి అమృత స్నానంపై మొదటి హక్కు నాగ సాధువులకు ఉంటుందని ఈ సంప్రదాయం కొనసాగుతోంది. నాగ స్నానం మతం, ఆధ్యాత్మిక శక్తికి కేంద్రంగా పరిగణించబడుతుంది.
వేరే నమ్మకం ప్రకారం… ఆది శంకరాచార్యులు మతాన్ని రక్షించడానికి నాగ సాధువుల బృందాన్ని ఏర్పాటు చేసినప్పుడు, ఇతర సాధువులు ముందుకు వచ్చి మతాన్ని రక్షించే నాగ సాధువులను ముందుగా స్నానం చేయమని ఆహ్వానించారని కూడా చెబుతారు. నాగులు శివుడిని ఆరాధించేవారు కాబట్టి, వారికి మొదటి హక్కు ఇవ్వబడింది. ఈ సంప్రదాయం అప్పటి నుండి కొనసాగుతోంది.
‘సంస్కృతి మహాకుంభ్’
జనవరి 14న మకర సంక్రాంతి సందర్భంగా 3.5 కోట్లకు పైగా భక్తులు పుణ్యస్నానాలు ఆచరించారు. పది దేశాల నుండి 21 మంది సభ్యుల బృందం సంగంలో స్నానం చేయడానికి వచ్చింది. దీనికి ముందు, విదేశీ ప్రతినిధి బృందం రాత్రి అఖారాల సాధువుల దర్శనం కూడా చేసుకుంది. జనవరి 16 నుండి ఫిబ్రవరి 24 వరకు మహాకుంభ్లో ‘సంస్కృతి మహాకుంభ్’ ఉంటుంది. ప్రధాన వేదిక గంగా పండల్.. దీనిలో దేశంలోని ప్రఖ్యాత కళాకారులు భారతీయ సంస్కృతిని ప్రదర్శిస్తారు.
