Maha Kumbh in Prayagraj
Maha Kumbh in Prayagraj : ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో మహా కుంభమేళా ప్రారంభమైంది. త్రివేణి నదిలో స్నానమాచరించేందుకు దేశం నలుమూలల నుండి, ప్రపంచం నలుమూలల నుండి భక్తులు పెద్ద సంఖ్యలో తరలివచ్చారు. ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరిగే కుంభమేళాను హరిద్వార్‌లోని గంగా నది ఒడ్డున, నాసిక్‌లోని గోదావరి ఒడ్డున, ఉజ్జయినిలోని శిప్రా ఒడ్డున, ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని త్రివేణి ఒడ్డున నిర్వహిస్తారు. ప్రయాగ్‌రాజ్ కుంభమేళా చాలా ముఖ్యమైనదని నమ్ముతారు. ఇది ఎందుకో తెలుసుకుందాం. బృహస్పతి కుంభ రాశిలోకి ప్రవేశించి, సూర్యుడు మేష రాశిలోకి ప్రవేశించినప్పుడు కుంభమేళా నిర్వహించబడుతుందని హిందూ మతంలో చెబుతారు. ప్రయాగ కుంభమేళా నిజానికి అన్ని కుంభమేళాలలోకి అత్యంత ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంది. కుంభ రాశి అంటే కలశం, జ్యోతిషశాస్త్రంలో ఇది కుంభ రాశి చిహ్నం కూడా. ఈ ఉత్సవం పౌరాణిక నమ్మకం సముద్ర మథనానికి సంబంధించినది.
కుంభమేళా ఇక్కడ ఎందుకు నిర్వహించబడుతుంది?
సముద్ర మథనం నుండి లభించే దేనినైనా దేవతలు, రాక్షసులు తమలో తాము పంచుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారని చెబుతారు. ఈ సమయంలో అత్యంత విలువైన అమృతం కనుగొనబడింది. దానిని పొందడానికి దేవతలు, రాక్షసుల మధ్య పోరాటం జరిగింది. రాక్షసుల నుండి వారిని రక్షించడానికి, విష్ణువు తన వాహనమైన గరుడుడికి అమృతపు కుండను ఇచ్చాడు. కానీ రాక్షసులు దానిని లాక్కోవడానికి ప్రయత్నించారు. అదే సమయంలో పాత్ర నుండి అమృత చుక్కలు చిమ్మి ప్రయాగ్‌రాజ్, హరిద్వార్, నాసిక్, ఉజ్జయినిలలో పడ్డాయి. అందుకే ఈ నాలుగు ప్రాంతాలను పవిత్ర స్థలాలుగా భావిస్తున్నారు.
మహా కుంభమేళా చరిత్ర గురించి పెద్దగా సమాచారం లేనప్పటికీ.. కొన్ని గ్రంథాలలో కుంభమేళా 850 సంవత్సరాలకు పైగా పురాతనమైనదని తెలుస్తోంది. ఆది శంకరాచార్యులు మహా కుంభమేళాను ప్రారంభించారు. సముద్ర మథనం జరిగినప్పటి నుండి మహా కుంభమేళా నిర్వహించబడుతుందని కొన్ని కథలలో ప్రస్తావించబడింది. అదే సమయంలో, కొంతమంది చరిత్రకారులు ఇది గుప్తుల కాలం పాలనలో ప్రారంభమైందని చెబుతారు. అయితే, దీనికి ఆధారాలు హర్షవర్ధన్ చక్రవర్తి పాలనలో లభిస్తాయి. దీని తరువాత, శంకరాచార్యుడు, శిష్యులు సంగం ఒడ్డున సన్యాసి అఖారాలకు రాజ స్నానానికి ఏర్పాట్లు చేశారు.
సంగమంలో రాజ స్నానం చేయడం ద్వారా మోక్షం
గంగా, యమున, సరస్వతి అనే మూడు పవిత్ర నదుల సంగమం ఇక్కడ జరుగుతుండటంతో ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో జరిగే మహా కుంభమేళానికి చాలా ప్రాముఖ్యత ఉంది. అందువల్ల ఈ ప్రదేశం ఇతర ప్రదేశాల కంటే చాలా ముఖ్యమైనది. సరస్వతి నది నేడు అంతరించిపోయినప్పటికీ, అది ఇప్పటికీ ఉపరితలంపై ప్రవహిస్తుంది. ఈ మూడు నదుల సంగమ ప్రదేశంలో రాజ స్నానం ఆచరించే వారికి మోక్షం లభిస్తుందని నమ్ముతారు.
144 ఏళ్ల తర్వాత నిర్వహించిన మహా కుంభమేళా
మహా కుంభమేళా సమయంలో సంగం ఒడ్డున రాజ స్నానాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక్కడ మహాకుంభమేళా అధ్యాత్మిక జ్ఞానంతో పాటు, సాంస్కృతిక , సామాజిక సామరస్యాన్ని కూడా మార్పిడి చేసుకుంటారు. ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో జరిగే కార్యక్రమంలో, సాధువులు, ఋషులు, యోగుల ధ్యానం, సాధన కోసం ప్రత్యేక సమయం ఉంటుంది. కుంభ పురాణంలో ప్రతి ఆరు సంవత్సరాలకు అర్ధ కుంభము, ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు పూర్ణ కుంభము జరుగుతుందని సమాచారం అందుబాటులో ఉంది.
12 కుంభాలు పూర్తయిన తర్వాత మహా కుంభోత్సవం నిర్వహిస్తారు. 144 సంవత్సరాల తర్వాత మహా కుంభమేళా నిర్వహించబడుతోంది. ఈసారి ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో మహా కుంభమేళా 144 సంవత్సరాల తర్వాత నిర్వహించబడుతోంది. గతంలో 2019 సంవత్సరంలో అర్ధ కుంభమేళా, 2013 సంవత్సరంలో పూర్ణ కుంభమేళా జరిగాయి. ఈసారి ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో జరిగే మహా కుంభమేళాకు ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది, ఎందుకంటే ఒక్క సంగంలోనే 10 నుండి 12 కోట్ల మంది ప్రజలు స్నానం చేస్తారు. భూమిపై మహా కుంభమేళా సమయంలో, స్వర్గ ద్వారాలు తెరుచుకుంటాయని .. దేవతలు కూడా భూమికి వచ్చి పవిత్ర సంగమంలో స్నానం చేస్తారని ఒక పౌరాణిక నమ్మకం కూడా ఉంది. శివపురాణం ప్రకారం, మాఘ పూర్ణిమ నాడు, శివుడు, పార్వతి దేవి, కైలాస నివాసితులు మారువేషంలో కుంభమేళాకు వస్తారు. ఈసారి ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో జరిగే మహా కుంభమేళాకు దాని స్వంత శాస్త్రీయ ప్రాముఖ్యత ఉంది.
ఈ సమయంలో సూర్యుడు, శని, చంద్రుడు, బృహస్పతి స్థానం సాగర్ మథన సమయంలో ఉన్నట్లే మారుతోందని జ్యోతిష్కులు అంటున్నారు. ఇది భూమి అయస్కాంత క్షేత్రాన్ని పెంచుతుంది. మానవ శరీరంపై సానుకూల ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. కాబట్టి, మహా కుంభమేళా ఆధ్యాత్మికంగా, భౌతికంగా ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.
