Israel Iran war impact on India: ప్రపంచ వ్యాప్తంగా యుద్ధాలు పెరుగుతున్నాయి. ఇప్పటికే ఉక్రెయిన్–రష్యా యుద్ధం మూడేళ్లుగా కొనసాగుతోంది. ఇజ్రాయెల్–హమాస్ యుద్ధం ముగియలేదు. భారత్–పాకిస్థాన్ మధ్య ఉద్రిక్తతలు తొలగిపోలేదు. ఇంకా అనేక దేశాల మధ్య నివురుగప్పిన నిప్పులా పరిస్థితులు ఉన్నాయి. ఇలాంటి తరుణంలో ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ యుద్ధం మొదలైంది. అయితే ఇది భారత్–పాకిస్థాన్ మధ్య యుద్ధం లాంటిదే అని కొందరు పేర్కొంటున్నారు.
ప్రపంచ రాజకీయ వేదికపై భారత్–పాకిస్థాన్ మరియు ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ మధ్య సంఘర్షణలు భిన్నమైన సందర్భాలు, లక్ష్యాలు, వ్యూహాత్మక డైనమిక్స్ను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఈ రెండు జోడీల మధ్య జరిగిన ఘర్షణలు ఉపఖండ రాజకీయాలు, మధ్యప్రాచ్య భౌగోళిక రాజకీయాలు, అంతర్జాతీయ శక్తుల సమతుల్యతను అర్థం చేసుకోవడానికి కీలకమైనవి.
Also Read: Israel-Iran conflict : ఇజ్రాయెల్ ఇరాన్ యుద్ధం ప్రాంతీయ యుద్ధమా ప్రపంచ యుద్ధమా?
1. ఘర్షణల మూలాలు
- భారత్–పాకిస్థాన్ విభజన ఫలితం..
– భారత్–పాకిస్థాన్ మధ్య సంఘర్షణలు 1947లో బ్రిటిష్ భారతదేశ విభజన నుండి ఉద్భవించాయి. కాశ్మీర్ వివాదం, మతపరమైన ఉద్రిక్తతలు, రెండు దేశాల మధ్య భౌగోళిక సరిహద్దులపై ఏకాభిప్రాయం లేకపోవడం వంటివి ఈ ఘర్షణలకు ప్రధాన కారణాలు. 1947, 1965, 1971, 1999 (కార్గిల్) యుద్ధాలు ఈ రెండు దేశాల మధ్య శత్రుత్వాన్ని మరింత లోతుగా చేశాయి. ఈ ఘర్షణలు ప్రధానంగా సరిహద్దు వివాదాలు, జాతీయవాద భావనల చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. - ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్: ఆదర్శపరమైన విభేదాలు
ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ మధ్య ఘర్షణలు 1979లో ఇరాన్లో ఇస్లామిక్ విప్లవం తర్వాత తీవ్రమయ్యాయి. ఇజ్రాయెల్ను గుర్తించడానికి ఇరాన్ నిరాకరించడం, ఇజ్రాయెల్ పశ్చిమ సమాజ సంబంధాలు, మధ్యప్రాచ్యంలో ఆధిపత్యం కోసం పోటీ వంటివి ఈ ఘర్షణలకు ఆజ్యం పోశాయి. ఈ రెండు దేశాల మధ్య ప్రత్యక్ష యుద్ధం జరగకపోయినా, ప్రాక్సీ యుద్ధాలు (సిరియా, లెబనాన్లో), సైబర్ దాడులు, రహస్య కార్యకలాపాలు వారి శత్రుత్వాన్ని తెలియజేస్తాయి. - భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు చారిత్రక విభజన సరిహద్దు వివాదాలపై ఆధారపడితే, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు ఆదర్శపరమైన (ideological), రాజకీయ ఆధిపత్య పోటీల చుట్టూ తిరుగుతాయి. భారత్–పాకిస్థాన్ సంఘర్షణలు భౌగోళికంగా పరిమితం కాగా, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు ప్రాంతీయంగా విస్తత ప్రభావం చూపుతాయి.
Also Read: War Effect: ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ యుద్ధ వాతావరణంతో నష్టపోయే భారతీయ కంపెనీలు ఇవే..
2. సైనిక వ్యూహాలు..
- పరిమిత లక్ష్యాలతో దాడులు
భారత్–పాకిస్థాన్ మధ్య ఘర్షణలు సాధారణంగా పరిమిత లక్ష్యాలను కలిగి ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, 2019 బాలాకోట్ ఎయిర్స్ట్రైక్లో భారత్ పాకిస్థాన్లోని ఉగ్రవాద శిబిరాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంది, అయితే ఇది సమగ్ర యుద్ధంగా మారలేదు. రెండు దేశాలు అణ్వాయుధ సామర్థ్యం కలిగి ఉండటం వల్ల, ఘర్షణలు తీవ్రమవకుండా నియంత్రణలో ఉంచబడతాయి. పాకిస్థాన్ తరచూ అసమపక్ష యుద్ధం (asymmetric warfare) ద్వారా, అంటే ఉగ్రవాద గ్రూపులకు మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా, భారత్పై ఒత్తిడి తెస్తుంది. - రహస్య మరియు ప్రాక్సీ యుద్ధాలు
ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ సంఘర్షణలు ఎక్కువగా రహస్య కార్యకలాపాలు, సైబర్ దాడులు, ప్రాక్సీ యుద్ధాల రూపంలో జరుగుతాయి. ఇజ్రాయెల్ తన అధునాతన వైమానిక శక్తిని ఉపయోగించి ఇరాన్ సైనిక స్థావరాలు లేదా హెజ్బొల్లా వంటి ఇరాన్ మద్దతు గల సమూహాలపై కచ్చితమైన దాడులు చేస్తుంది. ఇరాన్, మాత్రం, ప్రాక్సీ గ్రూపుల ద్వారా ఇజ్రాయెల్పై పరోక్షంగా దాడులు చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, సిరియాలో ఇరాన్ మద్దతు గల మిలీషియాలపై ఇజ్రాయెల్ దాడులు ఈ రకమైన వ్యూహాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. - భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు ప్రత్యక్ష దాడులు, సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలపై ఆధారపడితే, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు రహస్య ఆపరేషన్లు, పరోక్ష యుద్ధాలపై దృష్టి సారిస్తాయి. భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు అణ్వాయుధ భయం వల్ల నియంత్రణలో ఉంటాయి, అయితే ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు ప్రాంతీయ శక్తి సమతుల్యతను బట్టి తీవ్రమవుతాయి.
3. బాహ్య శక్తుల ప్రభావం
- శీతల యుద్ధ నీడ
భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు శీతల యుద్ధ కాలంలో సోవియట్ యూనియన్ (భారత్ మిత్రదేశం), యునైటెడ్ స్టేట్స్ (పాకిస్థాన్ మిత్రదేశం) మధ్య పోటీ ద్వారా ప్రభావితమయ్యాయి. ప్రస్తుతం, చైనా పాకిస్థాన్కు మద్దతు ఇస్తుండగా, భారత్ యుఎస్, ఇజ్రాయెల్, రష్యాతో బలమైన సంబంధాలను కలిగి ఉంది. ఈ ఘర్షణలు దక్షిణాసియా ప్రాంతంలోనే ఎక్కువగా పరిమితం కావడం వల్ల అంతర్జాతీయ జోక్యం స్థాయి తక్కువగా ఉంటుంది. - మధ్యప్రాచ్య రాజకీయాలు
ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు మధ్యప్రాచ్య భౌగోళిక రాజకీయాలలో లోతుగా పాతుకుపోయి ఉన్నాయి. ఇజ్రాయెల్కు యుఎస్, సౌదీ అరేబియా, యూఏఈ వంటి దేశాల మద్దతు ఉండగా, ఇరాన్ రష్యా, చైనా, సిరియా వంటి దేశాలతో సంబంధాలు కలిగి ఉంది. ఈ ఘర్షణలు మధ్యప్రాచ్యంలో శక్తి సమతుల్యతను ప్రభావితం చేయడమే కాకుండా, గ్లోబల్ ఎనర్జీ మార్కెట్లపై కూడా ప్రభావం చూపుతాయి. - భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు ప్రాంతీయ స్థాయిలో ఉండగా, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు అంతర్జాతీయ రాజకీయాలలో గణనీయమైన ప్రభావం చూపుతాయి. ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు గ్లోబల్ శక్తుల మధ్య పోటీకి కేంద్రబిందువుగా ఉంటాయి, అయితే భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు దక్షిణాసియా స్థిరత్వంపై దృష్టి సారిస్తాయి.
4. సాంకేతికత, ఆయుధ సామర్థ్యం
- సమతుల్య సైనిక శక్తి
భారత్, పాకిస్థాన్ రెండూ అణ్వాయుధ సామర్థ్యం కలిగిన దేశాలు, కానీ భారత్కు సంఖ్యాత్మకంగా, సాంకేతికంగా ఆధిక్యత ఉంది. భారత్కు చెందిన రఫెల్ యుద్ధ విమానాలు, ఎస్–400 వ్యవస్థలు, డ్రోన్ సాంకేతికత దాని సైనిక శక్తిని పెంచాయి. పాకిస్థాన్, చైనా సహాయంతో, తన వైమానిక రక్షణ వ్యవస్థలను బలోపేతం చేస్తోంది. రెండు దేశాలు దాడుల్లో కచ్చితత్వం (precision strikes), తక్షణ ప్రతిస్పందనలపై దృష్టి పెడతాయి. - అసమాన సాంకేతికత
ఇజ్రాయెల్ అధునాతన సైనిక సాంకేతికత, ముఖ్యంగా ఎఫ్–35 యుద్ధ విమానాలు, ఐరన్ డోమ్ వ్యవస్థ, సైబర్ యుద్ధ సామర్థ్యంతో ఆధిపత్యం చెలాయిస్తుంది. ఇరాన్, దాని బాలిస్టిక్ మిసైల్ కార్యక్రమం, డ్రోన్ సాంకేతికతతో పోటీ ఇస్తున్నప్పటికీ, ఇజ్రాయెల్ సాంకేతిక ఆధిక్యతను అందుకోలేకపోతోంది. ఇజ్రాయెల్ దాడులు కచ్చితమైనవి, రహస్యమైనవి, అయితే ఇరాన్ దాడులు ఎక్కువగా పరోక్షంగా జరుగుతాయి. - భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు సమాన సైనిక సామర్థ్యాల మధ్య జరుగుతాయి, అయితే ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలలో ఇజ్రాయెల్ సాంకేతిక ఆధిపత్యం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. ఇరాన్ అసమపక్ష వ్యూహాలు ఇజ్రాయెల్ యొక్క సాంకేతిక ఆధిక్యతను ఎదుర్కోవడానికి ఒక మార్గంగా ఉన్నాయి.
- భారత్–పాకిస్థాన్, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ సంఘర్షణలు వాటి చారిత్రక నేపథ్యం, సైనిక వ్యూహాలు, అంతర్జాతీయ సందర్భం, సాంకేతిక సామర్థ్యాలలో గణనీయమైన తేడాలను చూపిస్తాయి. భారత్–పాకిస్థాన్ ఘర్షణలు సరిహద్దు వివాదాలు, అణ్వాయుధ నియంత్రణలపై ఆధారపడితే, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్ ఘర్షణలు ఆదర్శపరమైన పోటీ, ప్రాంతీయ ఆధిపత్యంపై కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. ఈ రెండు ఘర్షణలు ప్రపంచ రాజకీయాలలో వేర్వేరు పాత్రలు పోషిస్తూ, శాంతి, స్థిరత్వానికి సవాళ్లను లేవనెత్తుతాయి.
