Mahakumbh : కుంభమేళాలో ముస్లింల ప్రవేశం ఉంటుందా ? చరిత్ర ఏం చెబుతుందో తెలుసా ?

Mahakumbh : కుంభమేళా గురించిన మొదటి చారిత్రక ప్రస్తావన చైనా యాత్రికుడు హ్యూయెన్ త్సాంగ్ వర్ణనలో కనిపిస్తుంది. అతను ఏడవ శతాబ్దంలో భారతదేశానికి వచ్చి క్రీ.శ.644లో ప్రయాగకు వెళ్లాడు. అక్కడ అతను కనౌజ్  చక్రవర్తి హర్షవర్ధనుడిని చూశాడు. అతను ఈ కుంభమేళలో ప్రతిదీ దానం చేస్తాడు. తన శరీరానికి ధరించిన దుస్తులను కూడా దానం చేశాడు. ఒక విధంగా కుంభమేళా అప్పటి భారతదేశంలోని అన్ని వర్గాలు, వర్గాలు, ఆలోచనలను ఏకం చేసే ప్రయత్నం జరిగింది. ఇక్కడ చర్చలు జరిగాయి . కొత్త మార్గం ఏర్పడింది. ఇది ‘వదే వాడే జయతే తత్త్వబోధ’ అనేదానికి నిదర్శనం.  ప్రయాగలో జరిగిన కుంభమేళాలో ప్రముఖ పండితుడు కుమారిల్ భట్‌ని కలవడానికి ఆదిశంకరాచార్య వచ్చారని కూడా చెబుతారు. కానీ కుమారిల్ భట్ తన గురువు చేసిన ద్రోహం కారణంగా బాధపడ్డాడు. అతను శంకరాచార్యులతో వాదించకముందే అగ్నిలోకి ప్రవేశించాడు. అతను శంకరాచార్యునితో ఎటువంటి చర్చలు జరుపలేదు.

ఆదిశంకరాచార్య కంటే కొంత కాలం ముందు, బౌద్ధమతం చాలా శక్తివంతమైనది. దేశంలో విస్తృతంగా వ్యాపించింది. ప్రజలు వైదిక విశ్వాసాన్ని మరచిపోయారు. కుమారిల్ భట్ సనాతన్ మాట్‌ను పునరుద్ధరించారు. బౌద్ధమతాన్ని తిరస్కరించడానికి, అతను దానిలోకి దీక్ష తీసుకున్నాడు.  తన బౌద్ధ గురువు సూత్రాలను గ్రహించి వాటిని తిరస్కరించాడు. కానీ తరువాత అతను తన గురువుకు ద్రోహం చేశానని భావించి, ప్రయాగలోని కుంభమేళాలో ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. ఆదిశంకరాచార్యులు ఆత్మాహుతి చేసుకున్నప్పుడు అక్కడ ఉన్నారు. కానీ ఇద్దరి మధ్య సంభాషణ లేదు. కుమారిల్ భట్ వేదాలను అపౌరుషేయమని ప్రకటించారు. కానీ బౌద్ధ పండితులు ఆయనను సగుణ బ్రహ్మ ఘాతాంకిగా పిలుస్తున్నారు. అతను మందన్ మిశ్రా, భవభూతి గురువు. హర్షవర్ధన చక్రవర్తి కుమారిల అభిమాని అని కూడా చెబుతారు.

కుంభమేళాలో పరస్పర విరుద్ధమైన ఆలోచనలు, అభిప్రాయాలు లేదా వర్గాలను ప్రచారం చేయకుండా ఎవరిపైనా ఆంక్షలు లేవు. తరచుగా గెలిచిన పండితుడు బహుమతిని అందుకుంటాడు. అక్కడ ఉన్న ప్రజలు విజేత ఆలోచనలతో బయలుదేరుతారు. దీనికి ఎవరికీ అభ్యంతరం లేదు. అన్ని ఆలోచనల సంగమం జరిగేలా ఈ సభ జరుగుతోంది. తమిళ సంగమన్ తరహాలో, ఇది హిందువులలోని వివిధ వర్గాల మధ్య చర్చా మాధ్యమం. చక్రవర్తి హర్షవర్ధన్ స్వయంగా బౌద్ధమతం అనుచరుడు, కానీ అతను వైదికులను కూడా గౌరవించాడు. శ్రమణ, బ్రాహ్మణులిద్దరూ పరస్పరం చర్చించుకోవడానికి అనుమతించబడ్డారు. తరువాత కూడా వైష్ణవ, శైవ, శాక్త, వామాచారి మొదలైన అన్ని వర్గాల ఋషులు, సాధువులు ఇక్కడ గుమిగూడారు. వీరంతా తమలో తాము వాదించుకునేవారు. జైన, బౌద్ధ సన్యాసుల శిబిరాలు కూడా నిర్వహించబడ్డాయి. ఎవరూ ఇక్కడికి రాకుండా నిషేధించలేదు.

భారతదేశంలో ఎవరు పాలించినా, ఈ సభలో ఎవరి కదలికలను ఎవరూ పరిమితం చేయలేదు, ఇక్కడ ఎలాంటి దోపిడీ జరగలేదు. అయితే, హరిద్వార్ కుంభ్ 1398 ఏడీలో తైమూర్ లాంగ్ చేత దాడి చేయబడింది. ఈ దాడిలో వేలాది మంది భక్తులు మరణించారు. ఆ సమయంలో భారతదేశం సుల్తానేట్ క్రింద ఉంది. ఫిరోజ్ షా తుగ్లక్ ఇక్కడ పాలకుడు, కానీ తైమూర్ దాడి చేసేవాడు. అతను ఢిల్లీలో లక్ష మందిని చంపాడు. 17వ శతాబ్దపు ఖలాసత్-ఉల్-తవారిఖ్ పుస్తకంలో కుంభమేళాలో జరిగిన ఊచకోత గురించి ప్రస్తావించబడింది. దాడి చేసేందుకు తైమూర్ లాంగ్ భారత్‌కు వచ్చినప్పుడు, హరిద్వార్‌లో చాలా మంది డబ్బుతో గుమిగూడారని అతనికి తెలిసింది. అతను అక్కడ దాడి చేసి వేలాది మందిని చంపాడు. తైమూర్ తన ఆత్మకథ తుజాక్-ఏ-తైమూర్‌లో వ్రాశాడు. ఢిల్లీని జయించిన తర్వాత, చాలా మంది హిందూ ప్రజలు తమ భార్యలు, పిల్లలతో కుటిల లోయ (హరిద్వార్)కి వచ్చారని, వారితో పాటు చాలా సంపద, జంతువులు మొదలైనవాటిని తెలుసుకున్నాడు. ఈ వార్త అందుకున్న తర్వాత, మధ్యాహ్నం ప్రార్థనలు చేసిన తర్వాత, నేను అమీర్ సులేమాన్‌తో కలిసి దర్రా-ఎ-కుటిలా వైపు వెళ్లాను. తైమూర్ చరిత్రకారుడు షరీఫుద్దీన్ యాజ్దీ ఈ ప్రదేశంలో వేలాది మంది హిందువులు చంపబడ్డారని చెప్పారు.

దీని తరువాత, హరిద్వార్ కుంభ్‌లోని గృహస్థులపై నిషేధం విధించబడింది. దాడి చేసేవారి నుండి వారిని రక్షించడానికి, 1565లో మధుసూదన్ సరస్వతి అటువంటి సాధువుల సైన్యాన్ని పెంచారు. వారు కుంభంలో స్నానం చేయడానికి వచ్చే ప్రజల పై దాడి చేసిన వారి నుండి రక్షించగలరు. అక్బర్ కాలంలో, హిందూ గృహాలు మళ్లీ హరిద్వార్ వెళ్లడం ప్రారంభించాయి. రాజా మాన్‌సింగ్ స్వయంగా హరిద్వార్ కుంభ్‌కు చాలాసార్లు వెళ్లారు. హరిద్వార్ కుంభ్‌లో అనేక ఇతర మారణకాండలు జరిగాయి. అయితే అవి వర్గాల మధ్య పరస్పర పోటీ కారణంగా జరిగాయి. 1760లో హరిద్వార్ కుంభ్ సందర్భంగా శైవ, వైష్ణవ శాఖలకు చెందిన ఋషులు పరస్పరం ఘర్షణ పడ్డారు. ఇందులో 1800 మంది సాధువులు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. దీని తర్వాత హరిద్వార్ కుంభ్ సన్యాసిలకు మాత్రమే అయింది. ఇదిలా ఉండగా, 10 ఏప్రిల్ 1796న, పంజాబ్‌లోని ఉదాసి వర్గానికి..  గుసాయి వర్గానికి మధ్య జెండాను ఎగురవేసే స్థలంపై వివాదం జరిగింది. పంజాబ్ నుండి వచ్చిన ఉదాసీ సాధులతో పాటు పాటియాలా నుండి 10-12 వేల మంది సిక్కు గుర్రపు సైనికులు ఉన్నారు. ఈ వ్యక్తులు గుసాయిలపై దాడి చేశారు. అందులో చాలా మంది పురుషులు, మహిళలు మరణించారు.

1803లో రెండవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధం తరువాత, అప్పర్ దో-ఆబ్ బ్రిటిష్ వారి వద్దకు వెళ్ళాడు. అందువల్ల హరిద్వార్ కుంభ్ సామాన్య ప్రజలకు మూసివేయబడింది. దీని తరువాత, 1820లో హరిద్వార్ కుంభ్ జరిగినప్పుడు, తొక్కిసలాట జరిగింది, ఇందులో దాదాపు 500 మంది మరణించారు. ఆ తర్వాత జరిగిన రెండు కుంభాలలో 1856లో సాధారణ ప్రజానీకం రాలేదు, సాధువులు మాత్రమే వచ్చారు. కంపెనీ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా ప్రజలను రెచ్చగొట్టిన సాధువులు వారిలో ఉన్నారని తరువాత వెల్లడైంది. దీని తరువాత, 1906 నాటి హరిద్వార్ కుంభ్ వెలుగులోకి వస్తుంది, అందులో అతిపెద్ద డేరా పాటియాలా మహారాణిది. అప్పుడు దేశంలో ఇన్ఫ్లుఎంజా వ్యాపించింది, దీని కారణంగా 1918 కుంభ్ జరగలేదు. 1945లో ప్లేగు వ్యాధి కారణంగా కుంభమేళాలను ప్రతిచోటా నిషేధించారు. ఋషులు మాత్రమే స్నానం చేశారు. 1950 హరిద్వార్ కుంభ్‌కు గృహస్థులు కూడా వచ్చారు.

రాక్షసులు జయంత్‌ను పట్టుకున్నారు. అమృత కలశం కోసం ఇద్దరి మధ్య గొడవ ప్రారంభమైంది. 12 రోజుల పాటు భీకర యుద్ధం కొనసాగింది. ఈ గందరగోళంలో కుండ చిందిన ప్రయాగ్, హరిద్వార్, ఉజ్జయిని, నాసిక్‌లలో కొన్ని చుక్కలు పడ్డాయి. సూర్యుడు, చంద్రుడు దేవతలకు సహాయం చేసారు. ఇంద్రుని భయం కారణంగా శని ఈ సమయంలో అమృతం  కుండను రక్షించాడు. తర్వాత విష్ణువు స్వయంగా మోహినీ అవతారం ఎత్తి ఇద్దరినీ శాంతింపజేశాడు. మోహిని అమృతాన్ని అందరికీ పంచింది. ఈ యుద్ధం 12 రోజుల పాటు కొనసాగింది. దేవతల ఒక రోజు భూమి 12 సంవత్సరాలకు సమానం కాబట్టి, ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఈ నాలుగు ప్రదేశాలలో కుంభమేళా నిర్వహిస్తారు.

మహాకుంభం 12 రోజులలో అంటే 12 సార్లు 12 అంటే 144 సంవత్సరాలలో జరుగుతుంది. ఇది ప్రయాగలో మాత్రమే నిర్వహించబడుతుంది. ప్రయాగ్, హరిద్వార్, ఉజ్జయిని, నాసిక్‌లలో కుంభమేళా ఎప్పుడు నిర్వహించబడుతుందనే జ్యోతిష్య లెక్కలు భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ లెక్కల ఆధారంగా ప్రతి మూడేళ్లకోసారి ఎక్కడో ఒకచోట కుంభమేళా నిర్వహిస్తారు. మకర సంక్రాంతి నుండి ప్రారంభమయ్యే కార్యక్రమాలలో, భారతదేశంలోని ప్రతి ప్రాంతం నుండి ఋషులు, సాధువులు వచ్చి వారి శిబిరాలను ఏర్పాటు చేస్తారు.

అయితే ఇప్పుడు వ్యాపారుల కుంభ రాశిగా మారింది. దేశంలోని నలుమూలల నుంచి వ్యాపారులు ఇక్కడికి వస్తుంటారు. కుంభ్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందింది, చాలా మంది ఔత్సాహిక పాత్రికేయులు, కార్పొరేట్ నిపుణులు కూడా అక్కడి నుండి వస్తారు. కుంభ్ ద్వారా వారి వ్యాపారాన్ని విస్తరించడం,  వారి ఉత్పత్తుల కోసం కస్టమర్‌లను కనుగొనడం ప్రతి ఒక్కరి లక్ష్యం. ఏ వ్యాపారవేత్త ఈ అవకాశాన్ని కోల్పోవాలని అనుకోరు. ముస్లిం వ్యాపారులు ఇక్కడ దుకాణాలు పెట్టుకోవద్దని తొలిసారిగా చెప్పారు. ఇప్పటి వరకు తెలిసిన చరిత్రలో ఏ పాలకులూ, వ్యాపార సంస్థలూ ఇలాంటి డిమాండ్‌ చేయలేదు. ముస్లిం వ్యాపారులు జాతరలో దుకాణాలు పెట్టుకోవద్దని ఆదేశించాలని అఖిల భారతీయ అఖారా పరిషత్ ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ ముందు డిమాండ్ చేసింది. బాగేశ్వర్ బాబా ధీరేంద్ర శాస్త్రితో సహా అనేక ఇతర మత పెద్దలు ఈ డిమాండ్‌కు మద్దతు పలికారు.

ముస్లింలు హిందువులను తమ మక్కా-మదీనాలోకి ప్రవేశించడానికి అనుమతించనప్పుడు, మేము వారిని కుంభంలోకి ఎందుకు అనుమతించాలి అని కొందరు ఋషులు, బలమైన హిందువులు అంటున్నారు. అన్నింటిలో మొదటిది, మక్కా  మదీనా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ముస్లిం సమాజం విశ్వాస కేంద్రాలు. అది జాతర కాదు. మతోన్మాదులు తమ విశ్వాస కేంద్రాలలోకి ప్రవేశించడాన్ని నిషేధించడం ఆ నిర్దిష్ట సమాజం  కోరిక. అనేక హిందూ దేవాలయాల్లోకి ముస్లింలు, క్రైస్తవుల ప్రవేశంపై నిషేధం ఉంది. భువనేశ్వర్‌లోని లింగరాజు ఆలయంలో ఇది స్పష్టంగా వ్రాయబడింది. ప్రధాని ఇందిరా గాంధీని కూడా పూరీ జగన్నాథ ఆలయంలోకి అనుమతించలేదు. కానీ కుంభమేళా అనేది పరస్పర సమావేశం. ప్రపంచం నలుమూలల నుండి ప్రజలు ఇక్కడకు వస్తారు, కలుసుకుంటారు, మాట్లాడతారు. మతం గురించి చర్చిస్తారు.