Mahakumbha : ఉత్తరప్రదేశ్లోని ప్రయాగ్రాజ్లోని సంగమ్ భక్తులకు స్వాగతం పలికేందుకు సిద్ధంగా ఉంది. ‘సర్వే భవన్తు సుఖినః’, ‘వసుధైవ కుటుంబకం’ వంటి మంత్రాలను అందించిన శతాబ్దాల నాటి సంప్రదాయానికి, వారసత్వానికి, అదృశ్య సరస్వతి గంగా-యమునా సమాహారమైన ఈ పుణ్యతీరం సాక్షిగా నిలుస్తుంది. సంగం ఒడ్డున స్నానం చేసే సంప్రదాయం కేవలం మత విశ్వాసం, ఆచారాలను పాటించడమే కాదు. ఇది ఐక్యత సంస్కృతి. మన సమాజంతో కలిసిపోవడానికి ఒక మార్గం. ఈ సంగమం అన్ని ముసుగులను మాయం చేస్తూ ఆకాశంలో ‘హర్ హర్ గంగే’ హోరు మాత్రమే ప్రతిధ్వనించేలా చేస్తుంది. ఈ ఐక్యత సమ్మేళనం నాగరికతల సారాంశం, మానవాళిని సజీవంగా ఉంచే అమృతం.
మహాకుంభం అమృతం కోసం చేసిన అన్వేషణ ఫలితమే మహాకుంభం. ఇందుకోసం శతాబ్దాల క్రితమే సముద్ర మథనానికి శ్రీకారం చుట్టారు. మందార పర్వతం కోసం ఒక చర్నర్ తయారు చేశారు. పాము వాసుకి కోసం తాడు తయారు చేశారు. మందార పర్వతం సముద్రాన్ని ఎదుర్కోవడం ప్రారంభించినప్పుడు, దానిని స్థిరీకరించడానికి విష్ణువు కూర్మ (తాబేలు) అవతారం తీసుకున్నారు. అతను మందర పర్వతాన్ని తన వెనుకభాగంలో స్థిరీకరించారు. అప్పుడే సముద్ర మథనం ప్రారంభమవుతుంది.
నాగరాజు వాసుకి తాడు, మందర పర్వత మథనం
ఒక వైపు నుంచి వాసుకి దేవతను, మరొక వైపు నుంచి రాక్షసులను తమ వైపుకు లాగుతున్నాయి. మందార పర్వతం సముద్రం మధ్యలో స్పిన్ వీల్ లాగా తిరుగుతూనే ఉంది. ఈ ప్రక్రియ చాలా రోజులు పట్టింది. మందర పర్వతం నెమ్మదిగా సముద్రంలో తిరుగుతూనే ఉంది. దేవతలు, రాక్షసులు వాసుకి సర్పం తాడును తమ వైపుకు లాగడం కోసం మథనం కోసం శ్రమిస్తూనే ఉన్నారు. ఇప్పటి వరకు సముద్రపు అడుగుభాగం నుంచి ఏమీ బయటకు రాలేదు. మేధోమథనం ప్రక్రియ కొనసాగింది. ఇంతలో, ఒక రోజు సముద్రపు అడుగుభాగం నుంచి బలమైన వాసన కలిగిన అలలు లేచాయి. అప్పుడు ప్రపంచమంతటా చీకటి వ్యాపించింది. విషం ప్రభావంతో దేవతలు, రాక్షసులు అందరూ కాలిపోవడం ప్రారంభించారు. భూమిపై భూకంపం వచ్చింది. ప్రకృతి గాలి విషపూరితంగా మారడం ప్రారంభించింది.
హాలాహల విషం మొదట బయటపడింది,
ఈ విషాన్ని ఎవరు మింగేస్తారు? దాని ప్రభావాన్ని ఎలా తగ్గించవచ్చు? ప్రపంచాన్ని ఎవరు రక్షిస్తారు? అనేవి కూడా తెలుసుకుందాం. అయితే అమృతాన్ని పొందే ప్రక్రియ నుంచి విడుదలైన విషాన్ని చూసి అమృతం కోసం వెతుకులాటలో నిమగ్నమైన వారందరూ పరిగెత్తడం ప్రారంభించారు. సముద్ర మథనం నుంచి లభించిన మొదటి రత్నం ఇది. కానీ ఎవరూ దానిని తీసుకోవడానికి సిద్ధంగా లేరు. అయితే, ఏ రత్నం మొదట బయటకు వస్తుందో, దానిపై మొదటి హక్కు తమకు ఉంటుందని రాక్షసులు పట్టుబట్టారు. సముద్రం మథనం అయిన వెంటనే ముందుగా అమృతం మాత్రమే వస్తుందని, ఆ తర్వాత మథనం అవసరం ఉండదని అనుకున్నారు. అందుకే, మథనానికి అంగీకరించే ముందు, ఉద్భవించే రత్నంపై తనకే హక్కు ఉంటుందని షరతు పెట్టారు. ఈ నియమం ప్రకారం, అతను విషం తీసుకోవాలి, కానీ అతను అలా చేయడానికి నిరాకరించాడు.
పాములు శివునికి మద్దతు ఇచ్చాయి,
కానీ దేవుళ్ళలో కూడా ఎవరూ దానిని తాగడానికి సిద్ధంగా లేరు. అంతలో మహదేవ్ వచ్చాడు. ఆయన లోక యోగీశ్వరుడు. ప్రతి శాపాన్ని, తాపాన్ని, అగ్నిని ఆర్పేవాడు. వారికి విషం, అమృతం పట్టింపు లేదు. వీటన్నింటికీ అతీతుడు. లోక కల్యాణం కోసం విషాన్ని తాగి పైకి ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసాడు. విషం ప్రభావం కారణంగా, అతని గొంతు నీలం రంగులోకి మారింది. అప్పటి నుంచి మహాదేవుడు నీలకంఠుడు అనే పేరును పొందాడు. అతను విషాన్ని తాగుతున్నప్పుడు, భూమిపై పడిన దాని చుక్కలలో కొన్ని పాములు, తేళ్లు, ఇతర జీవులు కూడా తాగాయి. మహాదేవుని పనిని సరళీకరించడానికి ఈ జీవులు వచ్చినట్లు పురాణాలు చెబుతున్నాయి. అందుచేత తను కూడా వారిలాగే విషం తీసుకుని ఆ రోజు నుంచి విషం తాగాడు.
విషం ప్రభావాన్ని చల్లబరచడానికి మహాదేవ్ ను అనేక సార్లు నీటితో అభిషేకించారు. కుండల నిండా నీటిని నింపి స్నానం చేయించారు. అప్పటి నుంచి శివునికి జలాభిషేకం సంప్రదాయం ప్రారంభమైందని చెబుతారు. అతనికి అన్ని రకాల జలుబు మందులు ఇచ్చారు. గంజాయి కూడా ఇచ్చారట. ఇది శీతలీకరణ ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంటుంది. అంతేకాదు బలమైన మత్తుమందు కూడా. అతనికి పానీయం ఇచ్చారు.పాలు, పెరుగు, నెయ్యి, అన్ని వస్తువులు ఇచ్చారు. ఈ విధంగా మహాదేవుడు విషం ప్రభావాన్ని ఆపగలడు అని అందరూ నమ్మారు. ఇలా విషాన్ని తాగి ప్రపంచాన్ని నాశనం నుంచి రక్షించగలిగాడు శివుడు. ఇప్పుడు సముద్రపు ఒడ్డున ఒక్క స్వరం మాత్రమే ప్రతిధ్వనిస్తోంది. హర్ హర్ మహాదేవ్, జై శివ శంకర్ అంటూ ధ్వని చేసింది.
