Jammu and Kashmir : జమ్మూ కశ్మీర్, సహజ సౌందర్యంతో, మంచుకొండలతో, పచ్చని లోయలతో కూడిన ఆహ్లాదకరమైన ప్రాంతంగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తోంది. కేంద్ర గణాంకాల ప్రకారం, గత దశాబ్దంలో 15.3 కోట్ల మంది దేశ విదేశీ పర్యాటకులు ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించారు. అయితే, ఈ సుందర ప్రాంతంపై ఉగ్రవాద దాడులు నీడలు వేస్తున్నాయి. 2000 నుంచి ఇప్పటివరకు జరిగిన కొన్ని ప్రధాన ఉగ్రవాద ఘటనలను పరిశీలిస్తే, ఈ దాడులు పర్యాటకులతో పాటు స్థానికుల జీవనంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపినట్లు తెలుస్తుంది.
Also Read : కాశ్మీర్ లో రిజర్వేషన్లను మార్చాలని పెద్ద ఎత్తున ప్రచారం
2000–2010 మధ్య ఉగ్రవాద దాడుల తీవ్రత
జమ్మూ కశ్మీర్లో ఉగ్రవాద దాడులు 2000లో తీవ్ర రూపం దాల్చాయి. ఈ దశాబ్దంలో అమర్నాథ్ యాత్రికులు, స్థానికులు, భద్రతా బలగాలు ఉగ్రవాదుల లక్ష్యంగా మారాయి.
ఛత్తీసింగ్పొర మారణకాండ (మార్చి 2000): అనంత్నాగ్ జిల్లాలోని ఛత్తీసింగ్పొర గ్రామంలో సిక్కు సముదాయంపై ఉగ్రవాదులు జరిపిన కాల్పుల్లో 36 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఈ ఘటన స్థానికుల్లో భయాందోళనలను రేకెత్తించింది.
అమర్నాథ్ యాత్రపై దాడులు (ఆగస్టు 2000, జులై 2002): 2000లో నున్వాన్ బేస్ క్యాంప్పై జరిగిన దాడిలో 32 మంది, 2002లో చందన్వాడీ బేస్ క్యాంప్పై జరిగిన దాడిలో 11 మంది చనిపోయారు. ఈ దాడులు పర్యాటక రంగంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపాయి.
శ్రీనగర్ అసెంబ్లీపై ఆత్మాహుతి దాడి (అక్టోబర్ 2001): శ్రీనగర్లోని జమ్మూ కశ్మీర్ అసెంబ్లీ కాంప్లెక్స్పై జరిగిన ఆత్మాహుతి దాడిలో 36 మంది మరణించారు. ఈ ఘటన రాజకీయంగా కూడా తీవ్ర చర్చనీయాంశమైంది.
నందిమార్గ్ ఊచకోత (మార్చి 2003): పుల్వామా జిల్లాలో కాశ్మీరీ పండిట్లపై జరిగిన దాడిలో 24 మంది, వీరిలో 11 మంది మహిళలు, ఇద్దరు చిన్నారులు ఉన్నారు. ఈ ఘటన స్థానిక సమాజంలో ఉద్విగ్నతను సృష్టించింది.
పుల్వామా కారు బాంబు దాడి (జూన్ 2005): పుల్వామాలోని రద్దీ మార్కెట్లో జరిగిన కారు బాంబు దాడిలో 13 మంది చనిపోగా, 100 మంది గాయపడ్డారు. ఈ ఘటనలో విద్యార్థులు, సీఆర్పీఎఫ్ అధికారులు కూడా బలయ్యారు.
2010–2020 మధ్య ఉగ్రవాదం కొనసాగింపు
2010 తర్వాత కూడా జమ్మూ కశ్మీర్లో ఉగ్రవాద దాడులు కొనసాగాయి. అమర్నాథ్ యాత్ర, భద్రతా బలగాలు ప్రధాన లక్ష్యాలుగా మారాయి.
కుల్గాం దాడులు (జూన్ 2006, జూన్ 2017): 2006లో కుల్గాంలో నేపాల్, బిహార్ కూలీలపై జరిగిన దాడిలో తొమ్మిది మంది, 2017లో అమర్నాథ్ యాత్ర బస్సుపై జరిగిన దాడిలో ఎనిమిది మంది చనిపోయారు.
పుల్వామా దాడి (ఫిబ్రవరి 2019): ఈ దాడి దేశవ్యాప్తంగా ఆగ్రహాన్ని రేకెత్తించింది. సీఆర్పీఎఫ్ బలగాలపై జరిగిన ఆత్మాహుతి దాడిలో 40 మంది సైనికులు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఈ ఘటన తర్వాత భారత్ బలాకోట్ ఎయిర్ స్ట్రైక్తో ప్రతిస్పందించింది.
2020–2024 మధ్య కొత్త రూపంలో దాడులు
ఇటీవలి సంవత్సరాల్లో ఉగ్రవాద దాడులు తీవ్రత తగ్గినప్పటికీ, గ్రెనేడ్ దాడులు, లకి‡్ష్యత హత్యలు కొనసాగుతున్నాయి.
పహల్గాం దాడి (2024): పహల్గాంలో పర్యాటక జంటపై మిలిటెంట్లు దాడి చేశారు. ఈ ఘటన పర్యాటక రంగంపై ఆందోళనను పెంచింది.
శ్రీనగర్ గ్రెనేడ్ దాడి (నవంబర్ 2024): శ్రీనగర్లోని రద్దీగా ఉండే సండే మార్కెట్పై జరిగిన గ్రెనేడ్ దాడిలో 12 మంది గాయపడ్డారు. ఈ ఘటన స్థానిక వ్యాపారాలపై ప్రభావం చూపింది.
ఉగ్రవాదం నియంత్రణకు ప్రభుత్వ చర్యలు..
జమ్మూ కశ్మీర్లో ఉగ్రవాదాన్ని అరికట్టేందుకు భారత ప్రభుత్వం బలమైన చర్యలు తీసుకుంటోంది. ఆర్టికల్ 370 రద్దు తర్వాత భద్రతా బలగాలు మరింత చురుకుగా వ్యవహరిస్తున్నాయి. డ్రోన్ టెక్నాలజీ, ఇంటెలిజెన్స్ ఆధారిత ఆపరేషన్లు, సరిహద్దు భద్రత పటిష్టం చేయడం వంటి చర్యలు ఉగ్రవాద కార్యకలాపాలను గణనీయంగా తగ్గించాయి. అయినప్పటికీ, గ్రెనేడ్ దాడులు, లక్ష్యిత హత్యలు వంటివి ఇంకా సవాళ్లుగా ఉన్నాయి.
పర్యాటక రంగంపై ప్రభావం
ఉగ్రవాద దాడులు జమ్మూ కశ్మీర్ పర్యాటక రంగంపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపుతున్నాయి. గుల్మార్గ్, శ్రీనగర్, పహల్గాం వంటి ప్రాంతాలు పర్యాటకులకు ఆకర్షణీయంగా ఉన్నప్పటికీ, దాడుల వార్తలు పర్యాటకుల్లో భయాందోళనలను కలిగిస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ, ప్రభుత్వం పర్యాటకుల భద్రత కోసం ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు చేస్తోంది, దీంతో పర్యాటకుల సంఖ్య క్రమంగా పెరుగుతోంది.
జమ్మూ కశ్మీర్ సహజ సౌందర్యంతో పర్యాటకులకు స్వర్గధామంగా ఉన్నప్పటికీ, ఉగ్రవాద దాడులు ఈ ప్రాంత శాంతిని భంగపరుస్తున్నాయి. 2000 నుంచి జరిగిన దాడులు స్థానికులు, పర్యాటకులు, భద్రతా బలగాలపై తీవ్ర ప్రభావం చూపాయి. భారత ప్రభుత్వం ఉగ్రవాదాన్ని అరికట్టేందుకు తీసుకుంటున్న చర్యలు ఫలిస్తున్నప్పటికీ, శాంతియుత జమ్మూ కశ్మీర్ కోసం మరింత కృషి అవసరం.
Also Read : కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడ్డాక తొలి దాడి.. కశ్మీర్లో ఉగ్ర పంజా.. ముష్కరుల దాడిలో దారుణం
