Pakistan: పాకిస్తాన్లోని బలోచిస్థాన్ ప్రాంతం దశాబ్దాలుగా వేర్పాటువాద ఉద్యమంతో అట్టుడుకుతోంది. భారత్తో సరిహద్దు వివాదాలు, డ్రోన్ దాడులతో ఉద్రిక్తతలు తారాస్థాయికి చేరిన వేళ, బలోచ్ లిబరేషన్ ఆర్మీ (బీఎల్ఏ) మంగోచర్ పట్టణాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని, 39 ప్రాంతాల్లో మెరుపు దాడులు చేసినట్లు ప్రకటించింది. ఈ ఘటనలు పాకిస్తాన్ను స్వదేశంలోనే తీవ్ర ఒత్తిడికి గురిచేస్తున్నాయి, దేశ రాజకీయ, ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని ప్రశ్నార్థకం చేస్తున్నాయి.
Also Read: ట్రంప్ మధ్యవర్తిత్వం సరే.. ఆపరేషన్ సింధూర్ నుంచి భారత్ ఏం తెలుసుకోవాలి?
బలోచిస్థాన్ పాకిస్తాన్లోని అత్యంత వనరులు సమృద్ధిగా ఉన్న ప్రాంతం. చమురు, సహజ వాయువు, బంగారం, రాగి వంటి ఖనిజ సంపద ఈ ప్రాంతంలో పుష్కలంగా ఉంది, ఇది పాకిస్తాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థకు కీలకమైన ఆదాయ వనరు. అయితే, ఈ ప్రాంతంలో వ్యవసాయ భూమి కేవలం 5% మాత్రమే ఉండటం, ఎడారి వాతావరణం, పేదరికం, తక్కువ జనాభా కారణంగా అభివ్ధృ వెనుకబడి ఉంది. ఈ పరిస్థితులు రాజకీయ అస్థిరతకు దారితీసి, వేర్పాటువాద ఉద్యమాలకు బలాన్నిచ్చాయి. స్వతంత్ర దేశంగా ఏర్పడాలనే బలోచ్ ప్రజల డిమాండ్ దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతోంది.
బలోచ్ లిబరేషన్ ఆర్మీ దాడులు..
బీఎల్ఏ కాలత్ జిల్లాలోని మంగోచర్ పట్టణాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని, పోలీసు స్టేషన్ను నియంత్రణలోకి తీసుకుంది. రహదారులను దిగ్బంధించి, స్థానిక పోలీసులను బందీలుగా తీసుకున్నట్లు సమాచారం. బలోచిస్థాన్లోని 39 ప్రాంతాల్లో జరిగిన మెరుపు దాడులు, మిలిటరీ కాన్వాయ్లపై భవిష్యత్తు దాడుల హెచ్చరికలు బీఎల్ఏ యొక్క దూకుడు వైఖరిని సూచిస్తున్నాయి. శుక్రవారం జరిగిన మరో దాడిలో 22 మంది పాక్ సైనికులు మరణించినట్లు వార్తలు వచ్చినప్పటికీ, ఈ ఘటనలపై పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వం నుంచి అధికారిక స్పందన లేదు.
భారత్తో ఉద్రిక్తతలు.. స్వదేశీ సంక్షోభం
భారత్తో జమ్మూకశ్మీర్లో డ్రోన్ దాడులు, సరిహద్దు ఘర్షణలతో పాకిస్తాన్ ఒత్తిడిలో ఉన్న సమయంలో, బలోచిస్థాన్లో తిరుగుబాటు తీవ్రమవడం ఇస్లామాబాద్కు ద్విముఖ సవాల్గా మారింది. బలోచ్ ఉద్యమం పాకిస్తాన్ యొక్క అంతర్గత బలహీనతలను బయటపెడుతోంది. ఈ ప్రాంతంలో చైనా–పాకిస్తాన్ ఆర్థిక కారిడార్ (సీపీఈసీ) వంటి కీలక ప్రాజెక్టులు ఉన్నాయి, ఇవి తిరుగుబాటు దాడుల లక్ష్యంగా మారాయి. ఈ దాడులు పాకిస్తాన్ యొక్క ఆర్థిక, వ్యూహాత్మక ప్రయోజనాలను దెబ్బతీసే ప్రమాదం ఉంది.
బలోచ్ ఉద్యమం చారిత్రక నేపథ్యం
1948లో పాకిస్తాన్లో విలీనం నుంచి బలోచిస్థాన్ వేర్పాటువాద ఉద్యమం కొనసాగుతోంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం నుంచి తగిన ఆర్థిక వాటా, అభివృద్ధి అవకాశాలు లేకపోవడంతో స్థానికుల్లో అసంతృప్తి పెరిగింది. బీఎల్ఏ వంటి సాయుధ సంస్థలు 2000ల నుంచి ప్రభుత్వ సంస్థలు, సైనిక స్థావరాలపై దాడులను తీవ్రతరం చేశాయి. ఈ ఉద్యమం స్థానిక గిరిజన నాయకులు, యువత మద్దతుతో బలపడుతోంది, ప్రత్యేక దేశ డిమాండ్ను మరింత బలంగా వినిపిస్తోంది.
అంతర్జాతీయ దృష్టి..
బలోచిస్థాన్లో జరుగుతున్న తిరుగుబాటు అంతర్జాతీయ దృష్టిని ఆకర్షిస్తోంది, ముఖ్యంగా సీపీఈసీ ప్రాజెక్టుల కారణంగా. చైనా, ఇతర అగ్రరాజ్యాలు ఈ ప్రాంతంలో స్థిరత్వం కోసం ఆసక్తి చూపుతున్నాయి. అయితే, పాకిస్తాన్ సైన్యం బలోచ్ తిరుగుబాటును అణచివేయడానికి ఉపయోగిస్తున్న బలప్రయోగం మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనల ఆరోపణలకు దారితీసింది, ఇది ఉద్యమానికి మరింత మద్దతును సమకూర్చింది.
భారత్తో సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలు, బలోచిస్థాన్లో తిరుగుబాటు ఉధృతం కావడంతో పాకిస్తాన్ రెండు రంగాల్లో సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది. బలోచ్ ఉద్యమం దేశ ఆర్థిక, రాజకీయ స్థిరత్వాన్ని బలహీనపరిచే సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఈ సంక్షోభాన్ని పాకిస్తాన్ ఎలా నిర్వహిస్తుందనేది దక్షిణాసియా ప్రాంతీయ శాంతికి కీలకంగా మారనుంది. బలోచిస్థాన్లో అశాంతి కొనసాగితే, పాకిస్తాన్కు అంతర్గత, బాహ్య ఒత్తిడులు మరింత తీవ్రమయ్యే అవకాశం ఉంది.
