Mauritius : అమెరికా తర్వాత ఇప్పుడు భారత్కు పొరుగున ఉన్న మారిషస్లో అధికార మార్పిడి జరగనుంది. ఇక్కడ జరిగిన పార్లమెంటరీ ఎన్నికల్లో ప్రధానమంత్రి ప్రవింద్ జుగ్నాథ్ కూటమి ఎల్’అలయన్స్ లెపెప్ ఓటమిని చవిచూసింది. అలయన్స్ ఆఫ్ చేంజ్ నాయకుడు నవీన్ రామ్గూలం (77) హిందూ మహాసముద్రంలోని ఈ ద్వీపసమూహానికి తదుపరి నాయకుడిగా మారబోతున్నారు. ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ నవీన్ రామగూళంతో మాట్లాడి, పార్లమెంటు ఎన్నికల్లో విజయం సాధించినందుకు అభినందనలు తెలిపారు. రెండు దేశాల మధ్య ‘ప్రత్యేకమైన, విశిష్టమైన భాగస్వామ్యాన్ని’ ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి సన్నిహితంగా పనిచేయడానికి తాను ఎదురుచూస్తున్నానని అన్నారు. సోషల్ మీడియా ప్లాట్ఫామ్ ‘ఎక్స్’లో ప్రధాని మోదీ ఒక పోస్ట్లో మాట్లాడుతూ..నా స్నేహితుడు నవీన్ రామగూళంతో ఆప్యాయంగా సంభాషించాను. ఎన్నికలలో అతని చారిత్రాత్మక విజయానికి అభినందనలు. మారిషస్కు నాయకత్వం వహించడంలో విజయం సాధించాలని కోరుకుంటున్నాను. భారతదేశాన్ని సందర్శించవలసిందిగా ఆహ్వానించాను. మా ప్రత్యేక, విశిష్ట భాగస్వామ్యాన్ని మరింత బలోపేతం చేసేందుకు కలిసి పనిచేయాలని నేను ఎదురుచూస్తున్నాను’’ అని ప్రధాన మంత్రి అన్నారు.
మూడోసారి ప్రధాని
ప్రవింద్ జగన్నాథ్ 2017 నుండి దేశానికి ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నారు. విజయం తర్వాత నవీన్ రాంగూళం మూడోసారి దేశానికి ప్రధాని కానున్నారు. మారిషస్ ప్రజలు ఆదివారం పార్లమెంటులో 62 స్థానాలకు ఓటు వేశారు. ఇక్కడ 68 రాజకీయ పార్టీలు, 5 కూటముల మధ్య పోటీ నెలకొంది. పార్లమెంటులో సగానికి పైగా సీట్లు సాధించిన పార్టీ లేదా కూటమి ప్రధానమంత్రి అవుతుంది. జననేత, రామగూళం రాజకీయాలు వారసత్వంగా వచ్చాయి. ఇరు కుటుంబాల నాయకులు మారిషస్ను చాలా కాలం పాటు పాలించారు. 77 ఏళ్ల రామగూళం శివసాగర్ రామగూళం కుమారుడు. మారిషస్కు స్వాతంత్ర్యం పొందడంలో ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు. అతను 1995- 2000 మధ్య, మళ్లీ 2005 నుండి 2014 వరకు ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేశారు.
భారతదేశానికి సంబంధం ఏమిటి?
మారిషస్తో భారతదేశ సంబంధాలు సన్నిహితంగా, దీర్ఘకాలికంగా ఉన్నాయి. అక్కడ 1.2 మిలియన్ల జనాభాలో, దాదాపు 70శాతం మంది భారతీయ సంతతికి చెందిన వారు. మారిషస్ 1968లో బ్రిటిష్ పాలన నుండి స్వాతంత్ర్యం పొందింది. భారతదేశం నుండి మారిషస్ చేరుకున్న మొదటి వ్యక్తులు పుదుచ్చేరి ప్రజలు. మారిషస్ స్వాతంత్ర్యం రాకముందే 1948లో భారతదేశంతో దౌత్య సంబంధాలను ఏర్పరచుకున్న ముఖ్యమైన దేశాలలో మారిషస్ ఒకటి. 1948 – 1968 మధ్య బ్రిటిష్ పాలిత మారిషస్లో భారతదేశానికి ఒక భారతీయ కమిషనర్ ప్రాతినిధ్యం వహించారు. 1968లో మారిషస్ స్వాతంత్ర్యం పొందిన తర్వాత హైకమిషనర్ ద్వారా భారతదేశం ప్రాతినిధ్యం వహించింది.
సంక్షోభ సమయాల్లో మారిషస్కు సహాయం అందించడంలో భారతదేశం అగ్రగామిగా ఉంది. కోవిడ్ -19 , వకాషియో చమురు చిందటం సంక్షోభంలో కూడా ప్రపంచం దీనిని చూసింది. మారిషస్ అభ్యర్థన మేరకు, ఏప్రిల్-మే 2020లో కోవిడ్ను ఎదుర్కోవడంలో సహాయం చేయడానికి భారతదేశం 13 టన్నుల మందులు, 10 టన్నుల ఆయుర్వేద మందులు, భారత్ వైద్య బృందాన్ని సరఫరా చేసింది. 1 లక్ష డోసుల ఉచిత కోవిషీల్డ్ వ్యాక్సిన్లను సరఫరా చేసిన మొదటి దేశం కూడా భారతదేశం.
మారిషస్ అతిపెద్ద వాణిజ్య భాగస్వాములలో భారతదేశం ఒకటి
2005 నుండి మారిషస్ అతిపెద్ద వాణిజ్య భాగస్వాములలో భారతదేశం ఒకటి. 2022-2023 ఆర్థిక సంవత్సరానికి మారిషస్కు భారతీయ ఎగుమతులు 462.69 మిలియన్ అమెరికన్ డాలర్లుగా ఉన్నాయి. భారతదేశానికి మారిషస్ ఎగుమతులు 91.50 మిలియన్ డాలర్లు ,మొత్తం వాణిజ్యం 554.19 మిలియన్ డాలర్లు. గత 17 ఏళ్లలో రెండు దేశాల మధ్య వాణిజ్యం 132శాతం పెరిగింది. పదవీ విరమణ చేసిన ప్రధాని ప్రవింద్ జగన్నాథ్ రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలను మరింత బలోపేతం చేసే అనేక నిర్ణయాలు తీసుకున్నారు. ఈ ఏడాది జనవరిలో అయోధ్య ఆలయ ప్రారంభోత్సవం సందర్భంగా మారిషస్ కూడా హిందువులకు మతపరమైన కార్యక్రమాల్లో పాల్గొనేందుకు రెండు గంటలపాటు సెలవు ఇచ్చింది. విదేశాంగ మంత్రి ఎస్ జైశంకర్ ఈ ఏడాది జూలైలో మారిషస్లో పర్యటించారు. రామ్గూలం, బెరెంగర్తో సహా అగ్ర ప్రతిపక్ష మారిషస్ రాజకీయ నాయకులను కలిశారు. ప్రతిపక్ష కూటమి ఎన్నికలలో గెలిచినప్పటికీ, భారతదేశం పట్ల పోర్ట్ లూయిస్ విధానాలలో ఎటువంటి మార్పును న్యూఢిల్లీ ఆశించదు.