NASA: చంద్రుడు (Moon)మానవాళి ఆకాంక్షలకు చిహ్నం, అంతరిక్ష పరిశోధనలకు కేంద్రం. దాదాపు అర్ధ శతాబ్దం నుంచి అమెరికా అంతరిక్ష సంస్థ నాసా (NASA) చందమామ రహస్యాలను కనుగొనేందుకు వ్యోమగాములను పంపుతోంది. అయితే, ఈ పరిశోధనలు ఊహించని సమస్యను తెచ్చిపెట్టాయి. చంద్రుడిపై కుప్పలుగా పేరుకుపోయిన మానవ వ్యర్థాలు(Human Wastage). ఈ సమస్యను పరిష్కరించేందుకు నాసా(Nasa) వినూత్న ఆఫర్ను ప్రకటించింది. వ్యర్థాలను తొలగించే లేదా రీసైక్లింగ్ చేసే ఐడియాను సూచిస్తే, 3 మిలియన్ డాలర్లు (సుమారు రూ. 25 కోట్లు) బహుమతిగా ఇస్తామని తెలిపింది.
సమస్య ఎలా మొదలైంది?
1969 నుండి 1972 వరకు నాసా ఆపోలో మిషన్ల ద్వారా చంద్రుడిపై ఆరు విజయవంతమైన ల్యాండింగ్లను నిర్వహించింది. ఈ మిషన్లలో వ్యోమగాములు చంద్రుడి ఉపరితలం నుండి రాళ్లు, నమూనాలను సేకరించి భూమికి తీసుకొచ్చారు. అయితే, లూనార్ మాడ్యూల్(Lunar Madule)లో స్థలం పరిమితం కావడంతో, వ్యోమగాములు అనవసరమైన వస్తువులను చంద్రుడిపై వదిలేసి వచ్చారు. వీటిలో మానవ వ్యర్థాలు (మల, మూత్రం వంటివి), ఆహార ప్యాకెట్లు, పాత సాధనాలు, మరియు ఇతర వ్యర్థ పదార్థాలు ఉన్నాయి. నాసా తాజా అంచనాల ప్రకారం, సుమారు 96 సంచుల వ్యర్థాలు చంద్రుడి ఉపరితలంపై చెల్లాచెదురుగా ఉన్నాయి.
నాసా యొక్క వినూత్న ఆహ్వానం
ఈ వ్యర్థాల సమస్యను పరిష్కరించేందుకు నాసా ‘‘లూనార్ సైకిల్ ఛాలెంజ్’’ పేరిట ప్రత్యేక పోటీని ప్రకటించింది. ఈ ఛాలెంజ్లో పాల్గొనేవారు చంద్రుడిపైని వ్యర్థాలను తొలగించే లేదా వాటిని నీరు, శక్తి, ఎరువు వంటి ఉపయోగకరమైన వనరులుగా మార్చే ఆలోచనలను సమర్పించాలి. గెలిచిన ఐడియాలకు 3 మిలియన్ డాలర్ల బహుమతిని అందజేస్తామని నాసా ప్రకటించింది. ఈ సవాల్ కేవలం చంద్రుడిపై వ్యర్థాలను శుభ్రం చేయడమే కాక, భవిష్యత్ అంతరిక్ష మిషన్లలో స్థిరమైన జీవన విధానాలను అభివృద్ధి చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుందని నాసా భావిస్తోంది.
ఎందుకు ఈ సమస్య ముఖ్యం?
చంద్రుడిపై వ్యర్థాలు కేవలం శుభ్రత సమస్య మాత్రమే కాదు, ఇది పర్యావరణ, శాస్త్రీయ దృక్కోణంలో కూడా కీలకమైన అంశం. వ్యర్థాలు చంద్రుడి సహజ స్థితిని దెబ్బతీసే అవకాశం ఉంది, ముఖ్యంగా భవిష్యత్లో చంద్రుడిపై స్థాయిలను నిర్మించాలనే నాసా యొక్క ఆర్టెమిస్ ప్రోగ్రామ్ లక్ష్యంతో. అదనంగా, ఈ వ్యర్థాలు చంద్రుడి ఉపరితలంపై సూక్ష్మజీవులను వ్యాప్తి చేసే ప్రమాదం ఉంది, ఇది భవిష్యత్ శాస్త్రీయ పరిశోధనలను ప్రభావితం చేయవచ్చు. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడం ద్వారా, నాసా చంద్రుడిని స్థిరమైన అంతరిక్ష పరిశోధన కేంద్రంగా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ఇవీ సవాళ్లు..
అంతరిక్షంలో వ్యర్థ నిర్వహణ అనేది సంక్లిష్టమైన సవాల్. భూమిపై లాగా వ్యర్థాలను సులభంగా తొలగించడం లేదా రీసైక్లింగ్ చేయడం అంతరిక్షంలో సాధ్యం కాదు. వ్యోమగాములు తమ వ్యర్థాలను రీసైక్లింగ్ ద్వారా నీరు, ఆక్సిజన్ వంటి వనరులుగా మార్చుకుంటారు, కానీ చంద్రుడిపై ఈ వ్యవస్థలు ఇంకా అభివృద్ధి చెందలేదు. ఆపోలో మిషన్ల సమయంలో, స్థల పరిమితి కారణంగా వ్యర్థాలను చిన్న సంచుల్లో ప్యాక్ చేసి చంద్రుడిపై వదిలేసారు. ఇప్పుడు, ఈ వ్యర్థాలను తిరిగి భూమికి తీసుకురావడం లేదా అక్కడే రీసైక్లింగ్ చేయడం సాంకేతికంగా సవాల్తో కూడుకున్న పని.
భవిష్యత్ లక్ష్యాలు..
నాసా యొక్క ఆర్టెమిస్ ప్రోగ్రామ్ కింద, 2028 నాటికి చంద్రుడిపై స్థాయిలను నిర్మించి, మానవులను దీర్ఘకాలం నివసించేలా చేయాలనే లక్ష్యం ఉంది. ఈ లక్ష్యానికి వ్యర్థ నిర్వహణ వ్యవస్థలు కీలకం. లూనార్ సైకిల్ ఛాలెంజ్ ద్వారా వచ్చే ఐడియాలు చంద్రుడిపై వ్యర్థాలను నీరు, శక్తి, లేదా ఎరువుగా మార్చడమే కాక, అంతరిక్షంలో స్థిరమైన జీవన విధానాలను రూపొందించడంలో సహాయపడతాయి. ఉదాహరణకు, వ్యర్థాల నుండి బయోగ్యాస్ ఉత్పత్తి చేయడం లేదా నీటిని రీసైక్లింగ్ చేయడం వంటి సాంకేతికతలు భవిష్యత్ మిషన్లకు విప్లవాత్మకంగా మారవచ్చు.
ఛాలెంజ్ ఎవరు స్వీకరించవచ్చు?
నాసా ఈ ఛాలెంజ్ను ప్రపంచవ్యాప్తంగా అందరికీ తెరిచింది. విద్యార్థులు, శాస్త్రవేత్తలు, ఇంజనీర్లు, లేదా సాధారణ పౌరులు ఎవరైనా తమ ఆలోచనలను సమర్పించవచ్చు. ఈ పోటీలో గెలిచిన ఐడియాలు నాసా యొక్క భవిష్యత్ మిషన్లలో అమలు చేయబడే అవకాశం ఉంది. ఇది కేవలం ఆర్థిక బహుమతి గురించి మాత్రమే కాదు, మానవాళి యొక్క అంతరిక్ష పరిశోధనలో భాగం కావడానికి ఒక అరుదైన అవకాశం. ఛాలెంజ్ కోసం దరఖాస్తు తేదీలు మరియు వివరాలు త్వరలో నాసా అధికారిక వెబ్సైట్లో అందుబాటులో ఉంటాయి.
ఆసక్తికర వాస్తవాలు
వ్యర్థాల మొత్తం: ఆపోలో మిషన్ల సమయంలో సుమారు 96 సంచుల మానవ వ్యర్థాలు చంద్రుడిపై వదిలివేయబడ్డాయి, వీటితోపాటు 800కు పైగా ఇతర వస్తువులు (కెమెరాలు, సాధనాలు, బూట్లు) కూడా ఉన్నాయి.
సూక్ష్మజీవుల ప్రమాదం: మానవ వ్యర్థాలు చంద్రుడిపై సూక్ష్మజీవులను వ్యాప్తి చేసే అవకాశం ఉంది, ఇది శాస్త్రీయ పరిశోధనలను కలుషితం చేయవచ్చు.
చారిత్రక విలువ: ఈ వ్యర్థాలు కొంతమంది శాస్త్రవేత్తల దష్టిలో ‘‘చారిత్రక ఆనవాళ్లు’’గా పరిగణించబడుతున్నాయి, ఎందుకంటే అవి మానవుల చంద్ర యాత్రకు సాక్ష్యంగా నిలుస్తాయి.
చంద్రుడిపై మానవ వ్యర్థాల సమస్య ఒక విచిత్రమైన, కానీ తీవ్రమైన సవాల్. నాసా యొక్క లూనార్ సైకిల్ ఛాలెంజ్ ఈ సమస్యను పరిష్కరించడమే కాక, అంతరిక్షంలో స్థిరమైన జీవనానికి మార్గం సుగమం చేస్తుంది. రూ. 25 కోట్ల బహుమతి ఆఫర్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆవిష్కర్తలను ఆకర్షిస్తోంది, ఈ ఛాలెంజ్ ద్వారా వచ్చే ఐడియాలు చంద్రుడిని మరింత శుభ్రంగా, స్థిరంగా మార్చవచ్చు.
