Bharat Ratna : దేశ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం ‘భారతరత్న’. భారత మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ మరణానంతరం ఆయనకు భారతరత్న ఇవ్వాలని కాంగ్రెస్ పార్టీ నిరంతరం డిమాండ్ చేస్తోంది. అయితే దేశంలో భారతరత్నను తొలిసారిగా ఎప్పుడు ప్రవేశపెట్టారు.. ఎవరికి ముందుగా ఇచ్చారో తెలుసా? ఈ రోజు మనం భారతరత్న గురించి తెలుసుకుందాం..
భారతరత్నను ఎవరు ప్రారంభించారు?
మొదటి రాష్ట్రపతి డాక్టర్ రాజేంద్ర ప్రసాద్ నేతృత్వంలో భారతరత్న ఇచ్చే విధానం ప్రారంభమైంది. భారతదేశంలోని ఏ రంగంలోనైనా అసాధారణ సేవలకు ఈ అవార్డును అందజేస్తారు. నిజానికి 1954లో జీవించి ఉన్న వ్యక్తికి మాత్రమే ఈ గౌరవం లభించింది. కానీ తర్వాత మరణానంతరం భారతరత్న ప్రదానం చేసే నిబంధన కూడా జోడించబడింది. ఇది మాత్రమే కాదు, ఇది దేశ అత్యున్నత గౌరవం.. కాబట్టి ఈ అవార్డు గ్రహీతల పేర్లను అధికారిక ప్రకటన భారత గెజిట్లో నోటిఫికేషన్ జారీ చేయడం ద్వారా చేయబడుతుంది. ఒక సంవత్సరంలో గరిష్టంగా ముగ్గురికి మాత్రమే భారతరత్న ఇవ్వగలరు.
మొదటి భారతరత్న ఎవరికి లభించింది?
దేశ తొలి గవర్నర్ జనరల్ చక్రవర్తి రాజగోపాలాచారి, మాజీ రాష్ట్రపతి డాక్టర్ సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్, గొప్ప శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ చంద్రశేఖర్ వెంకటరామన్లకు తొలి భారతరత్న లభించింది.
పేర్లు ఎలా ఎంపిక చేయబడతాయి?
భారతరత్న అవార్డుల పేర్లను దేశ ప్రధాని సిఫార్సు చేస్తారు. దీని తర్వాత ఈ పేర్లను రాష్ట్రపతికి పంపుతారు. ఏ వ్యక్తికి భారతరత్న ఇవ్వాలో రాష్ట్రపతి నిర్ణయిస్తారు. దీని తరువాత, ఈ గౌరవాన్ని రాష్ట్రపతి ఆ వ్యక్తికి అందజేస్తారు. ఇందులో సనద్ (సర్టిఫికెట్), పతకం అందుకుంటారు. అవార్డు ఎలాంటి మనీ గ్రాంట్ను కలిగి ఉండదు.
భారతరత్న మెడల్ డిజైన్
భారతరత్న పతకం పీపుల్ ఆకులా కనిపిస్తుంది. ఇది స్వచ్ఛమైన రాగితో తయారు చేయబడింది. దాని పొడవు 5.8 సెం.మీ, వెడల్పు 4.7 సెం.మీ, మందం 3.1 మి.మీ. ఈ ఆకుపై ప్లాటినంతో చేసిన మెరుస్తున్న సూర్యుడు ఉంది, దాని అంచు కూడా ప్లాటినంతో తయారు చేయబడింది. రత్నానికి మరో వైపు అంటే దిగువన భారతరత్న అని హిందీలో వెండిలో రాసి ఉంటుంది. అంతే కాకుండా వెనుక వైపు అశోక స్థంభం కింద హిందీలో ‘సత్యమేవ జయతే’ అని రాసి ఉంది. సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకారం.. కోల్కతా మింట్ ద్వారా భారతరత్నను తయారు చేస్తారు.
