Impeachment of Judges: ఇటీవల అలహాబాద్ హైకోర్టు న్యాయమూర్తి శేఖర్ కుమార్ యాదవ్ విశ్వహిందూ పరిషత్ కార్యక్రమంలో వివాదాస్పద వ్యాఖ్యలు చేశారు. మైనారిటీలపై ఆయన అభ్యంతరకర వ్యాఖ్యలు చేశారు. ఈ ప్రకటన తర్వాత జస్టిస్ శేఖర్ కుమార్ యాదవ్పై అన్ని వైపుల నుండి విమర్శలు వచ్చాయి. అంతే కాదు, ఈ వ్యవహారంలో జస్టిస్ శేఖర్ కుమార్ యాదవ్పై చర్యలు తీసుకోవాలని సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తికి లేఖ కూడా రాశారు. దీంతో పాటు అలహాబాద్ హైకోర్టు న్యాయమూర్తి శిఖర్ కుమార్ యాదవ్పై అభిశంసన తీర్మానం తీసుకొచ్చేందుకు ప్రతిపక్ష పార్టీల కూటమి సిద్ధమవుతోంది. న్యాయమూర్తిపై అభిశంసనను ఎలా తీసుకువస్తారో.. దానిపై తుది నిర్ణయం ఎవరు తీసుకుంటారో ఈ రోజు కథనంలో చూద్దాం.
న్యాయమూర్తిపై అభిశంసనను ఎలా తీసుకువస్తారు?
భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 124(4) ప్రకారం, సుప్రీంకోర్టులోని ఏ న్యాయమూర్తిపైనైనా అభిశంసనను ప్రవేశ పెట్టవచ్చు. కాబట్టి, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 218 ప్రకారం, అదే నిబంధనలు హైకోర్టు న్యాయమూర్తులకు కూడా వర్తిస్తాయి. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 124 (4) ప్రకారం, నిరూపితమైన దుష్ప్రవర్తన, అసమర్థత, పార్లమెంటు అభిశంసన ప్రక్రియలో న్యాయమూర్తిని తొలగించడానికి కారణాలుగా పరిగణించబడ్డాయి.
అభిశంసన ప్రక్రియ ఏమిటి?
పార్లమెంటులోని ఏ సభలోనైనా న్యాయమూర్తుల అభిశంసనను తీసుకురావచ్చు. దీనికి లోక్సభలో కనీసం 100 మంది సభ్యుల మద్దతు అవసరం. రాజ్యసభలో దీనికి 50 మంది సభ్యుల సంతకాలు అవసరం. ఈ ప్రతిపాదన వచ్చిన తర్వాత పార్లమెంటు విచారణ కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తుంది. ఆ తర్వాత విచారణ కమిటీ తన నివేదికను పార్లమెంటుకు సమర్పిస్తుంది. ఆ తర్వాత పార్లమెంటు ఉభయ సభల్లో దీనిపై చర్చ జరుగుతుంది. ఇందులో న్యాయమూర్తికి కూడా తన పక్షం వహించేందుకు అవకాశం కల్పించారు. అభిశంసన తీర్మానాన్ని ఆమోదించడానికి, మెజారిటీ అవసరం, పార్లమెంటు నిర్ణయం తీసుకుంటుంది. దానిపై తుది ముద్ర భారత రాష్ట్రపతి నుండి వస్తుంది.
విచారణ కమిటీలో ఎవరు ఉన్నారు?
ఇప్పుడు పార్లమెంటు ప్రవేశపెట్టిన అభిశంసన తీర్మానం తర్వాత ఏర్పాటయ్యే దర్యాప్తు కమిటీ అనే ప్రశ్న తలెత్తుతోంది. వాటిలో ఎవరు పాల్గొంటారు? అభిశంసన తీర్మానం తర్వాత, లోక్సభ స్పీకర్, రాజ్యసభ ఛైర్మన్లు కలిసి విచారణ కోసం ముగ్గురు సభ్యుల కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తారు. ఈ కమిటీ అధ్యక్ష పదవిని సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి లేదా మరేదైనా న్యాయమూర్తికి అప్పగిస్తారు. ఈ కమిటీలో ఏదైనా హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఉంటారు. లోక్సభ స్పీకర్ లేదా రాజ్యసభ ఛైర్మన్ తరపున ప్రముఖ న్యాయనిపుణుడు కూడా ఉంటారు.
తుది నిర్ణయం ఎవరిది?
పార్లమెంటులో అభిశంసన తీర్మానం తర్వాత, విచారణ కమిటీ తన నివేదికను పూర్తి చేసి లోక్సభ స్పీకర్, రాజ్యసభ ఛైర్మన్కు సమర్పిస్తుంది. ఆ తర్వాత ఉభయ సభల్లోనూ ఆ నివేదికపై చర్చ జరగడంతో విచారణ నివేదికలో వచ్చిన ఆరోపణల్లో నిజం లేదని తేలితే.. ఆ తీర్మానాన్ని అక్కడే పరిష్కారిస్తారు. తర్వాత ఉభయ సభలు ఆరోపణలు ఎదుర్కొంటున్న న్యాయమూర్తిని తొలగించాలని రాష్ట్రపతికి సిఫార్సు చేశాయి.
