Bangladesh India Ganges Treaty: బంగ్లాదేశ్లో షేక్ హసీనా ప్రభుత్వం కూలిన తర్వాత భారత్, బంగ్లా సంబంధాలు ఒడిదుడుకులు ఎదుర్కొంటున్నాయి. తాత్కాలిక ప్రభుత్వం చైనాతో దోస్తీ చేస్తోంది. బద్దశత్రువైన పాకిస్తాన్కు దగ్గర కావాలని చూస్తోంది. అయితే తాజాగా భారత్ చైనాకు దగ్గరవుతోంది. మరోవైపు పాకిస్తాన్తో కూడా పెద్దగా ప్రయోజనం లేదని బంగ్లాదేశ్ గుర్తించింది. ఈ క్రమంలో భారత్–బంగ్లాదేశ్ మధ్య ఉన్న ఓ ఒప్పందం ఆ దేశాన్ని భయపెడుతోంది. దీంతో చైనా, పాకిస్తాన్ కన్నా భారత్కు దగ్గర కావడమే మేలని భావించిన బంగ్లాదేశ్.. తాజాగా ఓ ప్రతినిధి బృందాన్ని భారత్కు పంపించింది.
భారత్–బంగ్లాదేశ్ మధ్య ఉన్న గంగా నదీ జలాల ఒప్పందం (1974) గడువు సమీపిస్తున్న తరుణంలో బృందం ఢిల్లీకి రావడం, ఇల్లిస్ చేపల ఎగుమతి పునరుద్ధరణ ప్రతిపాదనలు రెండు దేశాల మధ్య రాజకీయ, ఆర్థిక సమతులతను సూచిస్తున్నాయి.
ఆ ఒప్పందమే జీవనాడి
భారత్ నుంచి బంగ్లాదేశ్కు ప్రవహించే 18 నదులలో గంగా నది ప్రధానమైనది. 1974లో రూపొందిన గంగా జలాల ఒప్పందం బంగ్లాదేశ్కు నీటి సరఫరా, వరద నియంత్రణలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ ఒప్పందం గడువు ముగియనున్న నేపథ్యంలో, భారత్ దీనిని పునఃసమీక్షించే అవకాశం ఉందన్న ఊహాగానాలు బంగ్లాదేశ్లో ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. ఒప్పందం రద్దయితే లేదా సవరణలు జరిగితే, బంగ్లాదేశ్లో వరదలు లేదా కరువు వంటి తీవ్ర పరిణామాలు సంభవించవచ్చు. మే నుంచి అక్టోబర్ వరకు వరదలతో ఇబ్బంది పడే బంగ్లాదేశ్కు ఈ ఒప్పందం రద్దు ఆర్థిక, పర్యావరణ సంక్షోభానికి దారితీయవచ్చు. ఈ నేపథ్యంలో బంగ్లాదేశ్ ప్రతినిధులు ఢిల్లీకి రావడం ఒప్పందం కొనసాగింపునకు ఒక రాజకీయ ప్రయత్నంగా చూడవచ్చు.
ఇల్లిస్ చేపలతో మచ్చిక..
బంగ్లాదేశ్లో ప్రసిద్ధమైన ఇల్లిస్ చేపలు బెంగాళీలకు ఇష్టమైన ఆహారం. 2024 సెప్టెంబర్ 8న ఈ చేపల ఎగుమతిని బంగ్లాదేశ్ నిలిపివేసింది, ఇది భారత్లో, ముఖ్యంగా పశ్చిమ బెంగాల్లో ఆందోళనకు కారణమైంది. ఇప్పుడు 1,500 టన్నుల ఇల్లిస్ చేపల ఎగుమతి ప్రతిపాదనతో బంగ్లాదేశ్ ముందుకు రావడం ఒక ఆర్థిక, రాజకీయ వ్యూహంగా కనిపిస్తోంది. ఈ చర్య భారత్తో సంబంధాలను మెరుగుపరచడం, గంగా జలాల ఒప్పందంపై చర్చలను సానుకూల దిశలో నడిపించడం లక్ష్యంగా కనిపిస్తుంది. ఇల్లిస్ చేపలు కేవలం ఆర్థిక లావాదేవీ కాదు, రెండు దేశాల మధ్య సాంస్కృతిక, భావోద్వేగ సంబంధాలను బలోపేతం చేసే అంశంగా కూడా ఉపయోగపడుతుంది.
ఇన్నాళ్లూ చైనా, పాకిస్తాన్ నీడలో..
గతంలో బంగ్లాదేశ్ చైనా, పాకిస్తాన్లతో సన్నిహిత సంబంధాలను కొనసాగించింది, ఇది భారత్తో ఘర్షణలకు దారితీసింది. అయితే, భారత్–చైనా సంబంధాలు ఇటీవల మెరుగుపడుతున్న నేపథ్యంలో, బంగ్లాదేశ్ తన రాజకీయ వైఖరిని సమీక్షించుకున్నట్లు కనిపిస్తోంది. గంగా జలాల ఒప్పందం రద్దు లేదా సవరణతో తలెత్తే సంక్షోభాన్ని నివారించడానికి, బంగ్లాదేశ్ భారత్తో సన్నిహిత సంబంధాలను పునరుద్ధరించేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది. ఇల్లిస్ చేపల ఎగుమతి ఈ ప్రయత్నంలో ఒక భాగంగా చూడవచ్చు, ఇది భారత్ను సముదాయించే ఒక దౌత్య చర్యగా కనిపిస్తుంది.
గంగా జలాల ఒప్పందం, ఇల్లిస్ చేపల ఎగుమతి వంటి అంశాలు భారత్–బంగ్లాదేశ్ సంబంధాలలో కీలకమైనవి. ఒప్పందం పునఃసమీక్ష లేదా రద్దు బంగ్లాదేశ్కు తీవ్ర పరిణామాలను తెచ్చినప్పటికీ, భారత్కు ఈ అంశం రాజకీయ ఆధిపత్యాన్ని చాటుకునే అవకాశంగా ఉంది. అయితే, రెండు దేశాల మధ్య సాంస్కృతిక, ఆర్థిక సంబంధాలు ఈ చర్చలను సానుకూల దిశలో నడిపించే అవకాశం ఉంది. బంగ్లాదేశ్ ఈ సందర్భంలో ఇల్లిస్ చేపల ఎగుమతిని ఒక ఆర్థిక, రాజకీయ సాధనంగా ఉపయోగిస్తూ, భారత్తో సహకారాన్ని కొనసాగించేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది.
