Currency : పురాతన కాలంలో కరెన్సీ అనే భావన లేదు. మానవులు తమ అవసరాల కోసం వస్తు మార్పిడి (Barter System) చేసుకునేవారు. ఉదాహరణకు, ఒకరు ధాన్యం ఇచ్చి మరొకరి నుండి గొర్రెను తీసుకునేవారు. అయితే, ఈ విధానంలో సమస్యలు వస్తువుల విలువను సమానంగా నిర్ణయించడం, అవసరమైన వస్తువు అందుబాటులో లేకపోవడం వంటి సమస్యలు తలెత్తాయి.
Also Read : మహాత్మా గాంధీ కంటే ముందు భారత కరెన్సీ నోట్లపై ఎవరి బొమ్మ ఉండేది ?
వస్తు డబ్బు (Commodity Money)
వస్తు మార్పిడి సమస్యలను అధిగమించడానికి, సమాజాలు విలువైన వస్తువులను డబ్బుగా ఉపయోగించడం మొదలుపెట్టాయి. ఆఫ్రికాలో కౌరీ షెల్స్, చైనాలో ధాన్యం, భారత్లో మసాలాలు వంటివి చలామణీలోకి వచ్చాయి. ఈ వస్తువులు సాధారణంగా అరుదైనవి, ఉపయోగకరమైనవి, సులభంగా రవాణా చేయదగినవి.
లోహ నాణేల ఆవిర్భావం (Metal Coins)
క్రీ.పూ. 7వ శతాబ్దంలో లిడియా (ప్రస్తుత తుర్కియే)లో మొదటి లోహ నాణేలు తయారయ్యాయి. బంగారం, వెండి వంటి లోహాలను ఉపయోగించి, ప్రభుత్వాలు వాటిపై తమ ముద్రలు వేసి విలువను ధ్రువీకరించాయి. భారతదేశంలో క్రీ.పూ. 6వ శతాబ్దంలో మౌర్య సామ్రాజ్యంలో వెండి ‘పణ‘ నాణేలు వాడుకలో ఉన్నాయి. ఈ నాణేలు బరువు, ఆకారంలో ప్రామాణికంగా ఉండేవి.
కాగితపు డబ్బు (Paper Money)
క్రీ.శ. 7వ శతాబ్దంలో చైనాలో తాంగ్ రాజవంశం కాగితపు డబ్బును ప్రవేశపెట్టింది. లోహ నాణేలను(Metal Coins) రవాణా చేయడం కష్టంగా ఉండటంతో, వ్యాపారులు తమ డబ్బును బ్యాంకుల్లో జమ చేసి, బదులుగా కాగితపు రసీదులు తీసుకునేవారు. ఈ రసీదులు క్రమంగా కరెన్సీగా మారాయి. ఐరోపాలో 17వ శతాబ్దంలో స్వీడన్లో కాగితపు డబ్బు అధికారికంగా చలామణీలోకి వచ్చింది.
బంగారు ప్రమాణం (Gold Standard)
19వ శతాబ్దంలో అంతర్జాతీయ వాణిజ్యం పెరగడంతో, బంగారాన్ని కరెన్సీకి ప్రమాణంగా ఎంచుకున్నారు. దీని ప్రకారం, కాగితపు డబ్బు(Paper Currency)విలువ బంగారంతో ముడిపడి ఉండేది. దాన్ని ఎప్పుడైనా బంగారంగా మార్చుకోవచ్చు. భారత్లో బ్రిటిష్ పాలనలో రూపాయి కూడా ఈ విధానంలో భాగమైంది. అయితే, 20వ శతాబ్దంలో మహామాంద్యం, యుద్ధాల కారణంగా ఈ ప్రమాణం వదిలివేయబడింది.
ఆధునిక కరెన్సీ (Fiat Money)
నేటి కరెన్సీలు ‘ఫియట్ మనీ‘గా పిలవబడతాయి, అంటే వీటి విలువ బంగారంతో కాక, ప్రభుత్వ నమ్మకంతో నిర్ణయించబడుతుంది. రూపాయి, డాలర్, యూరో వంటివి ఈ విధానంలో చలామణీలో ఉన్నాయి. 1944లో బ్రెట్టన్ వుడ్స్(Brettan wood) ఒప్పందం ద్వారా డాలర్ అంతర్జాతీయ కరెన్సీగా ఆమోదం పొందింది. ఇది బంగారంతో ముడిపడి ఉండేది. కానీ 1971లో అమెరికా ఈ విధానాన్ని రద్దు చేసింది.
డిజిటల్ కరెన్సీ, క్రిప్టోకరెన్సీ
21వ శతాబ్దంలో డిజిటల్ లావాదేవీలు పెరిగాయి. బ్యాంక్ కార్డులు, ఆన్లైన్ చెల్లింపులతో పాటు, 2009లో బిట్కాయిన్ వంటి క్రిప్టోకరెన్సీలు ఆవిర్భవించాయి. ఇవి కేంద్ర బ్యాంకుల నియంత్రణ లేకుండా బ్లాక్చెయిన్ సాంకేతికతపై ఆధారపడతాయి. భారత్లో కూడా డిజిటల్ రూపాయి ప్రయోగాత్మకంగా ప్రవేశపెట్టబడింది.
కరెన్సీ చరిత్ర వస్తు మార్పిడి నుంచి లోహాలు, కాగితం, బంగారు ప్రమాణం, ఫియట్ మనీ, ఇప్పుడు డిజిటల్ రూపాల వరకు విస్తరించింది. ఇది మానవ అవసరాలు, సాంకేతికత, మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థల సమన్వయాన్ని చూపిస్తుంది.
