Yemen and Oman Financial conditions: ప్రపంచ పటంలో యెమెన్, ఒమన్లు భౌగోళికంగా సమీపంలో, ఒకే రకమైన ఆకృతితో కనిపిస్తాయి. రెండు దేశాలూ అరేబియన్ ద్వీపకల్పంలో కీలకమైన సముద్ర మార్గాల వద్ద ఉన్నాయి, సమృద్ధమైన చమురు, గ్యాస్ నిల్వలను కలిగి ఉన్నాయి. అరబ్ సంస్కృతి, భాష, సంప్రదాయాలలో సమానత్వం ఉన్నప్పటికీ, ఈ రెండు దేశాల ఆర్థిక, సామాజిక పరిస్థితులు విభిన్నంగా ఉన్నాయి. ఒమన్ అభివృద్ధి పథంలో దూసుకెళ్తుండగా, యెమెన్ రాజకీయ అస్థిరత, సివిల్ యుద్ధంతో వెనుకబడి ఉంది.
కీలక సముద్ర మార్గాలు
యెమెన్, ఒమన్లు ప్రపంచ వాణిజ్యంలో కీలకమైన సముద్ర మార్గాల వద్ద ఉన్నాయి. ఒమన్ హర్మూజ్ జలసంధి వద్ద ఉండగా, యెమెన్ బాబెల్ మాండేజ్ జలసంధి వద్ద ఉంది. ఈ రెండు జలసంధులు పర్షియన్ గల్ఫ్, ఒమన్ గల్ఫ్, ఆసియా–యూరప్ వాణిజ్య మార్గాలలో 80% వాణిజ్యాన్ని నిర్వహిస్తాయి. రెండు దేశాలూ చమురు, గ్యాస్ నిల్వలతో సమృద్ధంగా ఉన్నాయి, ఇవి ఆర్థిక వనరులుగా కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. ఈ భౌగోళిక ప్రాముఖ్యత రెండు దేశాలను ప్రపంచ శక్తుల దృష్టిలో కేంద్ర బిందువుగా నిలిపింది.
అరబ్ సంస్కృతి, మత వైవిధ్యం..
రెండు దేశాలూ అరబ్ సంస్కృతి, భాష, సంప్రదాయాలలో సమానంగా ఉన్నాయి. ఇక్కడ సున్నీ ముస్లింలు ఎక్కువగా ఉన్నారు. ఒమన్లో 45% ఇబాదీ ముస్లింలు, 45% సున్నీలు, 5% షియాలు ఉన్నారు, ఇది మతపరమైన సమతుల్యతను చూపిస్తుంది. యెమెన్లో సున్నీలతోపాటు జైదీ షియాలు ఉన్నారు, వీరు తక్కువ సంఖ్యలో ఉన్నప్పటికీ రాజకీయ ఆధిపత్యం కలిగి ఉన్నారు. ఈ మత వైవిధ్యం ఒమన్లో సామాజిక సామరస్యానికి దోహదపడగా, యెమెన్లో రాజకీయ విభేదాలకు కారణమైంది.
ఒమన్ అభివృద్ధి.. యెమన్ పేదరికం..
ఒమన్, యెమెన్ల ఆర్థిక స్థితిగతులు విపరీతమైన వ్యత్యాసాన్ని చూపిస్తాయి. ఒమన్ హ్యూమన్ డెవలప్మెంట్ ఇండెక్స్ 0.82తో మిడిల్ ఈస్ట్లో అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా నిలిచింది. దీనికి విరుద్ధంగా, యెమెన్ ఏఈఐ 0.42తో ప్రపంచంలో అత్యంత వెనుకబడిన దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. ఒమన్ చమురు ఆదాయాన్ని విద్య, ఆరోగ్యం, మౌలిక సదుపాయాల కోసం వినియోగించగా, యెమెన్ సివిల్ యుద్ధం, రాజకీయ అస్థిరత కారణంగా పేదరికం, ఆకలి, విద్యారహిత్యంతో సతమతమవుతోంది.
ఒమన్లో స్థిరత, యెమెన్లో అస్థిరత..
– ఒమన్ చరిత్రలో సుల్తాన్ కాబూస్ బిన్ సైద్ (1970–2020) నాయకత్వం ఒక విప్లవాత్మక మలుపు. ఆయన ఆధునీకరణ విధానాలు విద్యా సంస్థలు, ఆసుపత్రుల నిర్మాణం, బానిసత్వ నిషేధం, మహిళలకు ఓటు హక్కు, ఒమనైజేషన్ విధానం దేశాన్ని అభివృద్ధి పథంలో నడిపించాయి. చమురు ఆదాయాన్ని ప్రజా సంక్షేమం కోసం ఉపయోగించడంతో పాటు, పర్యాటక రంగాన్ని అభివృద్ధి చేసి ఆర్థిక బహుముఖతను సాధించింది. ఒమన్ అంతర్జాతీయ రాజకీయాల్లో తటస్థ వైఖరితో శాంతి మధ్యవర్తిగా గుర్తింపు పొందింది. సుల్తాన్ కాబూస్ దీర్ఘకాలిక సంస్కరణలు, ఆధునీకరణ దేశాన్ని స్థిరత్వం వైపు నడిపించాయి. చమురుపై ఆధారపడకుండా, పర్యాటకం, వాణిజ్య రంగాలను అభివృద్ధి చేసింది. అంతర్జాతీయ రాజకీయాల్లో మధ్యవర్తిగా వ్యవహరించడం ద్వారా శాంతియుత ఇమేజ్ను సాధించింది. ఇబాదీ, సున్నీ, షియా సమాజాల మధ్య సమతుల్యతను కాపాడింది.
– యెమెన్ చరిత్ర ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం నుంచి ఆధునిక షియా తిరుగుబాట్ల వరకు రాజకీయ అస్థిరత, సివిల్ యుద్ధాలతో నిండి ఉంది. 1507లో పోర్చుగీసు ఆక్రమణ నుంచి ఆధునిక హౌతీ తిరుగుబాట్ల వరకు యెమెన్ శాంతిని చవిచూడలేదు. హౌతీలు, ఇరాక్ మద్దతుతో, దేశంలోని ప్రధాన నగరాలను నియంత్రిస్తున్నారు, అల్–ఖైదా దక్షిణ ప్రాంతాలను ఆక్రమించింది. సౌదీ అరేబియా, యూఎఈలు సున్నీ ప్రాంతాలకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి. ఈ విభజన యెమెన్ను ఆర్థిక, సామాజిక సంక్షోభంలోకి నెట్టింది. యెమెన్లో హౌతీ తిరుగుబాట్లు, అల్–ఖైదా ఉగ్రవాదం, సౌదీ అరేబియా, ఇరాక్, అమెరికా వంటి దేశాల జోక్యం దేశాన్ని యుద్ధ రంగంగా మార్చాయి. చమురు నిల్వలు ఉన్నప్పటికీ, రాజకీయ అస్థిరత కారణంగా ఆదాయం ప్రజా సంక్షేమానికి బదులు సైనిక ఖర్చులకు వినియోగించబడుతోంది. సున్నీ–షియా విభేదాలు, జైదీ షియాల ఆధిపత్యం దేశంలో సామాజిక సామరస్యాన్ని దెబ్బతీశాయి. ప్రజాస్వామ్య సంస్థలు స్థాపించినప్పటికీ, అవినీతి, నాయకత్వ లోపాలు దేశాన్ని వెనుకకు నెట్టాయి.
యెమెన్, ఒమన్లు భౌగోళికంగా, సాంస్కృతికంగా సమానమైన లక్షణాలను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, వాటి చారిత్రక, రాజకీయ, ఆర్థిక గమనాలు విభిన్నంగా ఉన్నాయి. ఒమన్ స్థిరమైన నాయకత్వం, సంస్కరణలు, తటస్థ విదేశీ విధానంతో అభివృద్ధి సాధించగా, యెమెన్ రాజకీయ అస్థిరత, విదేశీ జోక్యం, సామాజిక విభేదాలతో సంక్షోభంలో కూరుకుపోయింది. ఈ రెండు దేశాలు ఒకే సమానత్వాల నుంచి భిన్న ఫలితాలను సాధించడం, నాయకత్వం, విధానాలు ఒక దేశ భవిష్యత్తును ఎలా నిర్ణయిస్తాయో స్పష్టం చేస్తుంది.
