Afghanistan: ఆఫ్ఘనిస్తాన్, భూపరివేష్టిత దేశంగా, నీటి వనరుల కొరతతో ఎప్పుడూ పోరాడుతోంది. ఇటువంటి సవాళ్ల మధ్య, ఖోష్ టెపా కాలువ ప్రాజెక్ట్ ఒక ముఖ్యమైన దశగా ఉద్భవిస్తోంది. ఇది ఆసియాలో అతిపెద్ద కృత్రిమ నీటి మార్గంగా రూపుదిద్దుకుంటుంది, ఉత్తర ప్రాంతాల్లో ఎడారి భూములను సారవంతమైన వ్యవసాయ క్షేత్రాలుగా మార్చే లక్ష్యంతో ఈ ప్రాజెక్ట్ దేశ ఆర్థిక స్వావలంబనను పెంచడమే కాకుండా, ప్రాంతీయ రాజకీయ పరిస్థితులను కూడా ప్రభావితం చేస్తోంది.
ఆఫ్ఘనిస్తాన్ భౌగోళిక పరిస్థితులు..
ఆఫ్ఘనిస్తాన్ చుట్టూ సముద్రాలు లేకపోవడం వల్ల, దాని నీటి అవసరాలు పూర్తిగా దేశీయ నదులు మరియు మంచు కరిగే ప్రక్రియలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. దేశంలో 70% ప్రాంతం పర్వతాలతో నిండి ఉండటం, మిగిలిన భాగాల్లో ఎడారులు వ్యాపించడం వల్ల వ్యవసాయం, జీవనోపాధి కష్టతరమవుతున్నాయి. హెల్మాండ్ నది దేశంలో 40% నీటిని సరఫరా చేస్తుంది, కానీ ఇరాన్తో సరిహద్దు వివాదాలు దీన్ని సంక్లిష్టం చేస్తున్నాయి. అలాగే, అము దార్యా నది మధ్య ఆసియా దేశాలతో పంచుకోవడం వల్ల అది కూడా ఉద్రిక్తతలకు దారితీస్తోంది. దేశ జనాభాలో పష్టూన్, తజిక్, హజారా వంటి వివిధ జాతులు ఉండటం వల్ల స్థానిక వనరుల పంపిణీలో అసమానతలు కనిపిస్తాయి. ఉత్తర ప్రాంతాల్లో నీటి కొరత తీవ్రంగా ఉండటం వల్ల, అము దార్యా నుంచి నీటిని మళ్లించే ఆలోచన దశాబ్దాలుగా చర్చలో ఉంది. ఈ నేపథ్యంలో ఖోష్ టెపా కాలువ ఒక వ్యూహాత్మక ఎంపికగా మారింది, దీని ద్వారా 5.5 లక్షల హెక్టార్ల ఎడారిని సాగు భూమిగా మార్చాలని లక్ష్యం. ఇది దేశానికి నీటి స్వావలంబనను మాత్రమే కాకుండా, ఆహార భద్రతను కూడా బలోపేతం చేస్తుంది.
సాంకేతికత లేకుండా కాలువ నిర్మాణం..
మార్చి 2022లో ప్రారంభమైన ఈ ప్రాజెక్ట్, 285 కిలోమీటర్ల పొడవు, సుమారు 100 మీటర్ల వెడల్పు, 8–10 మీటర్ల లోతుతో రూపుదిద్దుకుంటోంది. దీనిని మూడు దశలుగా విభజించిన ఈ నిర్మాణం, ఇప్పటికే 100 కిలోమీటర్ల తవ్వకాలను పూర్తి చేసింది. స్థానిక కాంట్రాక్టర్లు, వేలాది యంత్రాల సహాయంతో, తవ్విన మట్టిని సరిహద్దు గోడలుగా ఉపయోగించడం ద్వారా ఖర్చులను తగ్గించారు. సౌర శక్తి ఆధారిత పంపులు, మోటార్లు ఏర్పాటు చేయడం వల్ల విద్యుత్ ఆధారితా తగ్గుతుంది. ఈ ప్రాజెక్ట్ బాహ్య సాయం లేకుండా స్వదేశీ సామర్థ్యాలతో ముందుకు సాగుతుండటం గమనార్హం. పాశ్చాత్య నిపుణులు ఆశ్చర్యపరిచే వేగంతో పనులు జరుగుతున్నాయి. ఈ ఏడాది చివరి నాటికి పూర్తి కావచ్చని అంచనాలు ఉన్నాయి
ఆఫ్ఘనిస్తాన్ స్థిరత్వంలో కీలకం..
ఇది ఆఫ్ఘనిస్తాన్ యొక్క స్థిరత్వాన్ని, స్వయం సమృద్ధిని ప్రదర్శిస్తుంది, అయితే నిర్మాణ ప్రక్రియలో పర్యావరణ ప్రభావాలు, నాణ్యతా ప్రమాణాలు దీర్ఘకాలిక విజయానికి కీలకం. ఆర్థిక, సామాజిక ప్రయోజనాలుఈ కాలువ పూర్తయితే, ఉత్తర ఆఫ్ఘనిస్తాన్లో వ్యవసాయ ఉత్పాదకత గణనీయంగా పెరుగుతుంది. గోధుమ వంటి పంటలు పండించడం ద్వారా ఆహార ఉత్పత్తి పెరిగి, 50% వరకు ఎగుమతి చేసే అవకాశం ఉంది. ఇది దేశానికి విదేశీ మారకాన్ని తెచ్చిపెడుతుంది మరియు ఆకలి సమస్యలను తగ్గిస్తుంది. స్థానికులకు ఉపాధి అవకాశాలు పెరగడం వల్ల సామాజిక స్థిరత్వం మెరుగుపడుతుంది, కాలువ చుట్టూ మొక్కలు నాటడం ద్వారా పర్యావరణ సమతుల్యత కూడా సాధ్యమవుతుంది. ఆఫ్ఘనిస్తాన్ ఎగుమతులు ప్రధానంగా తుర్కమెనిస్తాన్, ఉజ్బెకిస్తాన్లకు ఆధారపడి ఉండటం వల్ల, ఈ ప్రాజెక్ట్ ఆర్థిక స్వాతంత్య్రాన్ని పెంచుతుంది. అయితే, దీని విజయం వ్యవసాయ సాంకేతికతలు, మార్కెట్ యాక్సెస్పై ఆధారపడి ఉంటుంది, ఇది దేశానికి కొత్త ఆర్థిక అవకాశాలను తెరుస్తుంది.
అంతర్జాతీయ వివాదాలు..
అము దార్యా నుంచి 10–20% నీటిని మళ్లించడం వల్ల, తుర్కమెనిస్తాన్, ఉజ్బెకిస్తాన్లో నీటి కొరత పెరిగే అవకాశం ఉంది, ఇది మధ్య ఆసియాలో నీటి సంక్షోభానికి దారితీయవచ్చు. కానీ, 1992 ఒప్పందం ప్రకారం ఆఫ్ఘనిస్తాన్కు నీటి హక్కులు ఉన్నప్పటికీ, ఈ ప్రాజెక్ట్ ప్రాంతీయ సంబంధాలను ఉద్రిక్తపరుస్తోంది. తుర్కమెనిస్తాన్ తన స్వంత కాలువల అనుభవాన్ని గుర్తుచేసుకుంటూ అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేస్తోంది, అయితే ఆఫ్ఘనిస్తాన్ దీన్ని స్వావలంబనకు అవసరమైన చర్యగా చూస్తోంది. పర్యావరణపరంగా, ఆరల్ సముద్రం బేసిన్పై ప్రభావం, నీటి లీకేజీ ఆందోళనలు ఉన్నాయి. ఈ వివాదాలు ప్రాంతీయ సహకారాన్ని అవసరం చేస్తాయి, లేకపోతే చైనా, ఇతర దేశాలు కూడా ప్రభావితమవుతాయి
ఖోష్ టెపా కాలువ ఆఫ్ఘనిస్తాన్కు ఒక వరంగా మారవచ్చు. దాని నీటి, ఆహార సమస్యలను పరిష్కరిస్తూ ఆర్థిక వృద్ధిని ప్రోత్సహిస్తుంది. అయితే, ప్రాంతీయ సంఘర్షణలు, పర్యావరణ రిస్కులు దీన్ని సవాలుగా మార్చవచ్చు. సమర్థవంతమైన దౌత్యం, స్థిరమైన పద్ధతులతో ఇది మధ్య ఆసియా నీటి నిర్వహణకు మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుంది.
