Hyderabad Areas Names History: వందల ఏళ్ల చరిత్ర.. నైజాంల పాలన.. హైదరాబాద్ తోపాటు జిల్లాల పేర్లు కూడా అలాంటివే.. ఇక రాజధానిలోనూ పేర్లు చాలా డిఫెరెంట్.. గచ్చి బౌలి నుంచి మలక్ పేట వరకూ వింత పేర్లు.. వింత ప్రాంతాలు.. కొన్ని నవాబుల మూలాలు.. మరికొన్ని పక్కా హైదరాబాదీ ఆనవాళ్లు.. హైదరాబాద్ లోని ప్రాంతాలకు అసలు ఆ పేర్లు ఎలా వచ్చాయి? ఏంటా చరిత్ర అన్నది ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం..
హైదరాబాద్ అంటే కేవలం చార్మినార్, బిర్యానీ మాత్రమే కాదు. ఈ నగరంలో ప్రతి వీధికీ, ప్రతి ప్రాంతానికీ ఒక ప్రత్యేకమైన చరిత్ర ఉంది. రాజ వైభవంతో మెరిసే బంజారాహిల్స్ నుంచి సామాన్యుల పల్లెను గుర్తుచేసే మలక్పేట్ వరకు ప్రతి పేరు వెనుక ఓ ఆసక్తికరమైన కథ దాగి ఉంది. కొన్ని భాషాపరమైన మార్పులను, మరికొన్ని రాజవంశాల అనుబంధాలను, ఇంకొన్ని కాలగర్భంలో కలిసిపోయిన వృత్తుల ఆధారంగా వచ్చాయి. హైదరాబాద్ మ్యాప్పై చూసే ఈ పేర్లు కేవలం గుర్తులు మాత్రమే కాదు. అవి శతాబ్దాల నాటి చరిత్రకు, రాజకుటుంబాలకు ఆనవాళ్లు.హైదరాబాద్ చరిత్రలో ఒక్కో పేరు వెనుక ఉన్న కథను ఈ వార్తలో తెలుసుకుందాం.
హైదరాబాద్లోని ప్రాంతాల పేర్ల వెనుక ఉన్న కథలు:
ఖైరతాబాద్ (Khairatabad): ఈ ప్రముఖ ప్రాంతానికి కుతుబ్ షాహీ యువరాణి ఖైరతున్నీసా బేగం పేరు మీదుగా పెట్టారు. హైదరాబాద్ వ్యవస్థాపకుడు సుల్తాన్ మహ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా సోదరినే ఆమె.
బంజారాహిల్స్ (Banjara Hills): పేరు సూచించినట్లుగా 1920లో హైదరాబాద్ ఉన్నత వర్గాలు ఇక్కడ స్థిరపడటానికి ముందు ఈ ప్రాంతంలో సంచార జాతి బంజారా తెగలు నివసించేవారు. అందుకే వారి పేరు మీదుగా ఈ పేరు వచ్చింది.
దాబీర్పురా (Dabirpura): దీని పేరు పర్షియన్ పదం ‘దాబీర్-ఉల్-ముల్క్’ నుంచి వచ్చింది. దీని అర్థం ‘రాజ్య కార్యదర్శి’. ‘దాబీర్’ అంటే పండితుడు అని అర్థం. ఇది ఈ ప్రాంతం చారిత్రక అనుబంధాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
మలక్పేట్ (Malakpet): ఈ పేరు గోల్కొండ రాజవంశానికి చెందిన సుల్తాన్ అబ్దుల్లా కుతుబ్ షా నమ్మకమైన సేవకుడు మాలిక్ యాకూబ్ నుంచి వచ్చింది. అతని సేవలకు గుర్తింపుగా, సుల్తాన్ అతనికి ఈ ప్రాంతంలో భూమిని మంజూరు చేశాడు. మాలిక్ యాకూబ్ అక్కడ తన నివాసాన్ని, ఒక మార్కెట్ను స్థాపించాడు. దీనితో ఈ ప్రాంతానికి మాలిక్పేట్ అని పేరు వచ్చింది. చివరికి అది “మలక్పేట్”గా మారింది.
సోమాజిగూడ (Somajiguda): 1853లో రాయ్ రాయన్ శ్యామ్ రాజ్ రిజర్వ్లో ఉద్యోగిగా ఉన్న పండిట్ సోనాజీ (సోమాజీగా మారింది) పేరు మీద ఈ ప్రాంతానికి పేరు పెట్టారు.
గచ్చిబౌలి (Gachibowli): దీనిని ‘సున్నపు బావి’అంటారు. ఇది ఈ హైదరాబాద్ ప్రాంతంలో సున్నపు ప్లాస్టర్తో కప్పబడిన మెట్ల బావిని సూచిస్తుంది.
మోతీ గల్లి (Moti Galli): హైదరాబాద్లోని లాడ్ బజార్కు దక్షిణాన ఉన్న ఈ ప్రాంతం కుతుబ్ షా యుగంలో ‘మోతీ’ లేదా ముత్యాల వ్యాపారానికి కేంద్రంగా ఉండేది. అందుకే దీనికి ఆ పేరు వచ్చింది.
ఆబిడ్స్ (Abids): హైదరాబాద్లోని ఈ రద్దీ ప్రాంతానికి ఆరవ నిజాంకు వార్డ్రోబ్ ఇంఛార్జ్గా ఉన్న ఆల్బర్ట్ ఆబిడ్ అనే యూదు వ్యక్తి పేరు పెట్టారు.
ట్రూప్ బజార్ (Troop Bazaar): 1857 జూలైలో మౌల్వీ అలావుద్దీన్, తుర్రేబాజ్ ఖాన్ దాడుల తర్వాత చాదర్ఘాట్ రెసిడెన్సీలో మోహరించిన బ్రిటిష్ దళాలకు సేవలు అందించడానికి ఈ బజార్ను స్థాపించారు.
ఫతే మైదాన్ (Fateh Maidan): హైదరాబాద్లోని ఈ చారిత్రక ప్రదేశానికి 1687లో మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు గోల్కొండ సుల్తానేట్ను జయించిన తర్వాత పేరు పెట్టారు. గోల్కొండ కోట ముట్టడి సమయంలో ఔరంగజేబు సైన్యం ఈ బహిరంగ మైదానంలో శిబిరం వేసింది.
గన్ఫౌండ్రీ (Gunfoundry): 1795లో ఫ్రెంచ్ జనరల్ మాన్సియర్ రేమండ్ నిర్మించిన గన్ఫౌండ్రీ (ఫిరంగి తయారీ కర్మాగారం) పేరు మీద దీనికి పేరు వచ్చింది. దీనిని ‘తోప్ కా సంచా’ అని కూడా అంటారు.
దూద్బౌలి (Doodhbowli): ఈ హైదరాబాద్ ప్రాంతానికి పాతబస్తీలోని ఫతే దర్వాజా దగ్గర పాలు అమ్మడానికి బావి వద్దకు వచ్చే పాల వ్యాపారుల నుంచి ఈ పేరు వచ్చింది.
మల్లేపల్లి (Mallepally): దీని పేరు ‘మలయ్’ స్థిరనివాసుల నుంచి వచ్చిందని నమ్ముతారు. వీరు ఒకప్పుడు ఈ ప్రాంతంలో నివసించారు. దీనికి తెలుగులో ‘పల్లి’ అంటే గ్రామం అనే అర్థం కలిపారు.
తార్నాక (Tarnaka): దీనిని ‘వైర్డ్ చెక్పోస్ట్’ అని అంటారు. ఇది నవాబు మామిడి తోటను రక్షించడానికి నిర్మించారు. తోట గార్డు అవుట్హౌస్ ఇక్కడ నిర్మించారు.
ఏసీ గార్డ్స్ (AC Guards): ఈ పేరులోని AC అంటే ఆఫ్రికన్ కేవల్రీ గార్డ్స్ (African Cavalry Guards), ఇది ఆరవ, ఏడవ నిజాంలకు బాడీగార్డ్లుగా పనిచేసిన ఆఫ్రికన్ మూలాలు గల సైనికుల రెజిమెంట్ను సూచిస్తుంది.
