List Of Longest Serving CM: బిహార్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల ఫలితాలు భారత రాజకీయ పటంలో మరోసారి నీతీశ్కుమార్ పేరును ప్రధాన స్థానంలో నిలిపాయి. ఆయన పదోసారి ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించే అవకాశాలు కనిపిస్తున్నాయి. ఈ సందర్భంలో ఆయనతో పాటు భారత రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో దీర్ఘకాలం సీఎం పదవిలో ఉన్న నాయకుల గురించి తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. ఈ నాయకులు కేవలం ఎన్నికల్లో గెలిచినవారు కాదు, తమ రాష్ట్రాల రాజకీయ సంస్కృతిని నిర్దేశించినవారు.
సుదీర్ఘ సీఎంలు..
సిక్కింకు పవన్కుమార్ చామ్లింగ్, ఒడిశాకు నవీన్ పట్నాయక్, బెంగాల్కు జ్యోతి బసు ఎక్కువ కాలం సీఎంలుగా పనిచేశారు. రాష్ట్రాలను రూపుదిద్దిన ఈ నేతల విజయానికి రెండు ప్రధాన కారణాలు కనిపిస్తాయి. స్థిరత్వం, వ్యక్తిత్వానుబంధిత నమ్మకం. చామ్లింగ్ 25 ఏళ్ల పాలనతో ఒక రికార్డు సృష్టించగా, పట్నాయక్ ఆ తరహాలోనే నిరంతర ప్రజాభీష్టం సంపాదించారు. వారివద్ద ఉన్నది ‘‘వికాసం’’ అనే వాగ్దానం మాత్రమే కాదు, ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థపైన ఓ సదా నిలిచే విశ్వాసం కూడా. ఇక జ్యోతి బసు నాయకత్వం వామపక్ష రాజకీయాల సౌమ్య రూపానికి ప్రతీక. ఆయన ఆలోచనా స్పష్టతతో పశ్చిమబెంగాల్ దశాబ్దాలపాటు స్థిరత్వాన్ని పొందారు. అదే విధంగా గెగాంగ్ అపాంగ్, లాల్ ధన్హావ్లా, వీరభద్రసింగ్ వంటి నేతలు చిన్న రాష్ట్రాల పాలనలో స్థిరత, సదుపాయాల విస్తరణ, భిన్నజాతీయ సమన్వయం సాధించడంలో నిరంతర కృషి చేశారు.
అభివృద్ధి, విశ్వాసం, ప్రజల మద్దతు..
మాణిక్ సర్కార్ వంటి నేతలు శాంతియుత జీవన శైలితో, అవినీతి రహిత పరిపాలనతో ప్రజల గౌరవాన్ని పొందారు. ఆయన పాలన త్రిపురలో అభివృద్ధి నూతన వ్యూహాలకు దారితీసింది. నీతీశ్కుమార్ కూడా అదే తరహా సాంఘిక మిశ్రమం – సామాజిక న్యాయం, మౌలిక సదుపాయాల మేళవింపు ద్వారా నీతి–పాలన మోడల్ను రుపొందించారు. తమిళనాడులో కరుణానిధి, పంజాబ్లో ప్రకాశ్సింగ్ బాదల్ తమ స్థాయిలో సుదీర్ఘకాల రాజకీయ ప్రభావం చూపగలిగారు. వారి విజయానికి మూల పార్టీ శక్తి కంటే వ్యక్తిత్వమూ, విలువలపైనా ప్రజల నమ్మకం.
సుదీర్ఘ పాలనతో నష్టం కూడా..
దీర్ఘకాల నాయకత్వం ఒకరికి నిలకడనిచ్చినప్పటికీ, అదే సమయంలో నూతన ఆలోచనలకు అడ్డంకిగా నిలిచిందనే వాదన కూడా ఉంది. చాలా సందర్భాల్లో ఈ స్థిరత్వం వ్యవస్థకి బలం ఇచ్చింది కానీ, కొన్నిసార్లు రాజకీయ ప్రత్యామ్నాయాల కొరత సృష్టించింది. ప్రజాస్వామ్యంలో వ్యవస్థ పునరుత్పత్తి కూడా అంతే అవసరం.
భారత రాజకీయాల్లో ఎన్నిసార్లు నాయకులు మారినా, వ్యవస్థ కొనసాగడం. పవన్కుమార్ నుంచి నీతీశ్ కుమార్ దాకా అందరికీ ఒక సామ్యత ఉంది. ప్రజా విశ్వాసం. ఆ విశ్వాసమే ఆరేళ్లు, పదేళ్లు, ఇరవై ఏళ్లు అనే సంఖ్యలకంటే గొప్పది.
