Supreme Court : ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించడం, భారత రాజ్యాంగం అమలును పూర్తి బాధ్యతతో పర్యవేక్షించడం వంటి అత్యున్నత విధులను సుప్రీంకోర్టు నిర్వహిస్తుంది. ఆ ప్రయోజనం కోసం అది రాజ్యాంగం అందించిన విస్తృత అధికార పరిధిని వినియోగించుకుంటుంది. ఇది పౌర హక్కులతో ప్రారంభించి శాసన, కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థల మధ్య తలెత్తే వివాదాలపై తుది తీర్పును ప్రకటిస్తుంది. సుప్రీంకోర్టు దేశంలోనే అత్యున్నత న్యాయస్థానం. మన న్యాయవ్యవస్థ నిర్మాణం బ్రిటీష్ న్యాయ వ్యవస్థను పోలి ఉంటుంది. పనితీరు అమెరికన్ న్యాయ వ్యవస్థను పోలి ఉంటుంది. రాజ్యాంగం ప్రకారం ఏర్పాటైన సుప్రీం కోర్ట్ స్వయంప్రతిపత్తితో వ్యవహరిస్తుంది. దేశ పాలన రాజ్యాంగ నిర్వహణలో దాని అధికారాలను ఉపయోగిస్తుంది.
భారతదేశంలోని సుప్రీంకోర్టు అంటే సుప్రీంకోర్టు దేశంలోనే అతిపెద్ద న్యాయస్థానం. రోజూ వేల సంఖ్యలో కేసులు ఇక్కడకు వస్తున్నాయి. రాజకీయంగానో, న్యాయపరంగానో సుప్రీంకోర్టులో చాలా పెద్ద కేసులు వినిపిస్తున్నాయి. అయితే ఈ కేసులను ఏ న్యాయమూర్తి విచారించాలో ఎలా నిర్ణయించారో తెలుసా? మీరు అనేక కేసుల్లో న్యాయమూర్తుల బెంచ్ గురించి కూడా విని ఉంటారు. కాబట్టి ఏ కేసును ఏ న్యాయమూర్తి విచారించాలో ఎలా నిర్ణయించబడుతుందని మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచిస్తున్నారా? ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం ఈ కథనంలో తెలుసుకుందాం.
ఏ కేసును ఏ న్యాయమూర్తికి ఇవ్వాలో సుప్రీంకోర్టులో ఎలా నిర్ణయిస్తారు?
సుప్రీంకోర్టులో, కొన్ని నిబంధనల ప్రకారం న్యాయమూర్తుల బెంచ్కు కేసులు ఇవ్వబడతాయి. ఏ బెంచ్కైనా ఏదైనా కేసును కేటాయించే అధికారం ప్రధాన న్యాయమూర్తికి ఉంది. ఇది కాకుండా, సుప్రీంకోర్టులో రోస్టర్ విధానం ఉంది, దీని కింద ప్రతి న్యాయమూర్తికి కొన్ని రకాల కేసులు కేటాయించబడతాయి. కేసుల కేటాయింపులో సుప్రీం కోర్టు రిజిస్ట్రార్ కార్యాలయం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ కార్యాలయం కేసుల జాబితాను సిద్ధం చేసి వాటిని వివిధ బెంచ్లకు కేటాయిస్తుంది.
బెంచ్ ఎలా నిర్ణయించబడుతుంది?
సుప్రీంకోర్టులో మూడు రకాల బెంచ్లు కేసులను విచారిస్తాయి. ఇందులో సింగిల్ బెంచ్, డివిజన్ బెంచ్, రాజ్యాంగ బెంచ్ ఉన్నాయి. ఈ బెంచ్లు కేసుల ప్రకారం నిర్ణయించబడతాయి. సింగిల్ బెంచ్లో లాగా ఒక న్యాయమూర్తి మాత్రమే కేసును విచారిస్తారు. ఈ బెంచ్ సాధారణంగా సాంకేతిక, తక్కువ సంక్లిష్ట కేసుల కోసం. ఇది కాకుండా డివిజన్ బెంచ్లో ఇద్దరు న్యాయమూర్తులు ఉన్నారు. ఈ బెంచ్ మరింత ముఖ్యమైన, క్లిష్టమైన కేసులను విచారిస్తుంది.. ఇందులో చట్టపరమైన కోణం నుండి ఎక్కువ వివాదాలు ఉన్నాయి. దీని తరువాత, రాజ్యాంగ బెంచ్ ఐదుగురు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది న్యాయమూర్తులచే ఏర్పాటు చేయబడుతుంది. రాజ్యాంగం వివరణ అవసరమయ్యే కేసులను మాత్రమే విచారిస్తుంది. రాజ్యాంగానికి సంబంధించిన అంశాల్లో అత్యున్నత నిర్ణయం తీసుకునే బాధ్యత ఈ ధర్మాసనంపై ఉంది.
