Ukraine operation Spider Web : 2022లో రష్యా–ఉక్రెయిన్ యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పటి నుండి, ఉక్రెయిన్ అనేక సందర్భాల్లో తన సైనిక సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించింది. అయితే, 2025 జూన్ 1న జరిగిన ఆపరేషన్ స్పైడర్స్ వెబ్ ఒక చరిత్రాత్మక ఘట్టం. ఈ ఆపరేషన్ ద్వారా ఉక్రెయిన్, రష్యా భూభాగంలో 4 వేల కిలోమీటర్ల లోతు వరకు చొచ్చుకుని, ఐదు కీలక వైమానిక స్థావరాలపై ఏకకాలంలో డ్రోన్ దాడులు చేసి, రష్యాకు భారీ నష్టం కలిగించింది. ఈ దాడి కేవలం సైనిక విజయం మాత్రమే కాదు, ఆధునిక యుద్ధ వ్యూహాలలో డ్రోన్ టెక్నాలజీ విప్లవాత్మక ఉపయోగాన్ని స్పష్టం చేసింది.
ఆపరేషన్ స్పైడర్స్ వెబ్ (ఉక్రెయిన్ భాషలో ’పావుటినా’ అని పిలుస్తారు) 18 నెలల క్రితం ప్రారంభమైన ఒక రహస్య కార్యక్రమం. ఉక్రెయిన్ భద్రతా సంస్థ (SBU) ఈ ఆపరేషన్ను అత్యంత రహస్యంగా, కచ్చితమైన లాజిస్టిక్స్తో రూపొందించింది. ఈ ఆపరేషన్లో 117 చిన్న, తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన FPV (ఫస్ట్–పర్సన్–వ్యూ) డ్రోన్లను ఉపయోగించారు. ఈ డ్రోన్లు, ఒక్కొక్కటి సుమారు 1,200 డాలర్ల ఖర్చుతో తయారు చేయబడ్డాయి, రష్యా భూభాగంలోకి రహస్యంగా తరలించారు. ఈ డ్రోన్లను రవాణా చేయడానికి, ఉక్రెయిన్ సెమీ–ట్రైలర్ ట్రక్కులను ఉపయోగించింది, వీటిని చెక్కతో తయారు చేసిన ప్రత్యేక షెడ్లతో డిజైన్ చేశారు. ఈ షెడ్ల రూఫ్లలో డ్రోన్లను దాచి, రిమోట్ కంట్రోల్ ద్వారా లాంచ్ చేశారు.
Also Read : అమెరికాను దెబ్బకొట్టాలని బొక్కబోర్లా పడుతున్న చైనా..!
దాడి లక్ష్యాలు, నష్టం
ఈ ఆపరేషన్లో ఉక్రెయిన్ ఐదు రష్యన్ వైమానిక స్థావరాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంది:
బెలాయా ఎయిర్బేస్ (ఇర్కుట్స్కPS, సైబీరియా, ఉక్రెయిన్ నుండి 4,300 కి.మీ. దూరం)
ఒలెన్యా ఎయిర్బేస్ (ముర్మాన్సPS, ఆర్కిటిక్ సర్కిల్, 1,900 కి.మీ. దూరం)
డ్యాగిలెవో ఎయిర్బేస్ (ర్యాజాన్, 700 కి.మీ. దూరం)
ఇవనోవో ఎయిర్బేస్ (800 కి.మీ. దూరం)
అమూర్ ఎయిర్బేస్ (చైనా సరిహద్దు సమీపంలో).
ఈ దాడులలో సుమారు 41 రష్యన్ యుద్ధ విమానాలు ధ్వంసమయ్యాయి. వీటిలో టు–95, టు–22ఎం3, టు–160 వ్యూహాత్మక బాంబర్లు, ఏ–50 రాడార్ గుర్తింపు విమానాలు ఉన్నాయి. ఈ విమానాలు రష్యా యొక్క క్రూయిజ్ మిసైల్ దాడులకు కీలకమైనవి. ఉక్రెయిన్ భద్రతా సంస్థ ప్రకారం, ఈ దాడి వల్ల రష్యాకు సుమారు 7 బిలియన్ డాలర్ల (దాదాపు 60,000 కోట్ల రూపాయలు) నష్టం వాటిల్లింది. రష్యా యొక్క మొత్తం క్రూయిజ్ మిసైల్ వాహక విమానాలలో 34 శాతం ఈ దాడిలో నాశనమైనట్లు అంచనా.
రష్యా భద్రతా వ్యవస్థలపై సవాల్
ఈ ఆపరేషన్ రష్యా భద్రతా వ్యవస్థల బలహీనతలను బహిర్గతం చేసింది. ఉక్రెయిన్ డ్రోన్లను రష్యా భూభాగంలోకి రహస్యంగా తరలించి, రష్యన్ ఫెడరల్ సెక్యూరిటీ సర్వీస్ (FSB) కార్యాలయానికి సమీపంలోని ఒక కోఆర్డినేషన్ సెంటర్ నుంచి ఈ దాడిని నిర్వహించడం ఒక అసాధారణ గూఢచర్య సామర్థ్యాన్ని చాటింది. ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ జెలెన్సీ్క ఈ ఆపరేషన్ను స్వయంగా పర్యవేక్షించారు మరియు దీనిని ‘చరిత్ర పుటల్లో నిలిచిపోయే ఆపరేషన్‘గా అభివర్ణించారు.
ఉక్రెయిన్లో మనోబలం పెంపు
ఈ దాడి ఉక్రెయిన్ ప్రజలకు ఒక గొప్ప మానసిక విజయంగా నిలిచింది. రష్యా భారీ సైనిక శక్తి ముందు, ఉక్రెయిన్ ఈ వినూత్న వ్యూహం దేశంలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచింది. ఈ ఆపరేషన్ను 2022లో రష్యా యొక్క బ్లాక్ సీ ఫ్లీట్ ఫ్లాగ్షిప్ మోస్క్వా నౌక డూ బడిన సంఘటన, కెర్చ్ బ్రిడ్జ్ దాడితో పోల్చారు.
ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించిన దాడి
ఈ ఆపరేషన్ ప్రపంచ నాయకులు, సైనిక విశ్లేషకుల దృష్టిని ఆకర్షించింది. ఇది ఆధునిక యుద్ధంలో డ్రోన్ టెక్నాలజీ పాత్రను నిరూపించడమే కాక, అసమాన యుద్ధ వ్యూహాల (Asymmetric Warfare) ప్రాముఖ్యతను హైలైట్ చేసింది. నాటో సభ్య దేశాలు, పాశ్చాత్య సైనిక విశ్లేషకులు ఈ ఆపరేషన్ను ఒక కొత్త యుగం యొక్క ఆరంభంగా చూస్తున్నారు. ఇక్కడ తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన టెక్నాలజీ ద్వారా శక్తివంతమైన సైనిక శక్తులను సవాలు చేయవచ్చు.
తక్కువ ఖర్చుతో అధిక ప్రభావం
ఈ ఆపరేషన్లో ఉపయోగించిన FPV డ్రోన్లు చవకైనవి, సులభంగా ఉత్పత్తి చేయదగినవి. ఈ డ్రోన్లు AI–సామర్థ్యం కలిగిన టార్గెటింగ్ సిస్టమ్లతో సన్నద్ధమై, విమానాల ఇంధన ట్యాంకుల వంటి కీలక భాగాలను ఖచ్చితంగా లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి. ఈ టెక్నాలజీ ఉక్రెయిన్ స్వదేశీ ఉత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని, ఆవిష్కరణలను ప్రదర్శించింది.
రిమోట్ కంట్రోల్ ఆపరేషన్
ఈ దాడి పూర్తిగా రిమోట్ కంట్రోల్ ద్వారా నిర్వహించబడింది. ఇది మానవ సిబ్బంది రిస్క్ను తగ్గించింది. ట్రక్కుల రూఫ్లను రిమోట్తో తెరిచి, డ్రోన్లను లాంచ్ చేయడం ద్వారా ఉక్రెయిన్ ఈ ఆపరేషన్ను ఉక్రెయిన్ నుండే నియంత్రించింది. ఈ రిమోట్ ఆపరేషన్ రష్యా రాడార్ మరియు భద్రతా వ్యవస్థలను సమర్థవంతంగా దాటవేసింది.
రష్యా భూభాగంలో గూఢచర్యం
ఈ ఆపరేషన్కు గూఢచర్యం కీలకం. ఉక్రెయిన్ గూఢచారులు రష్యా భూభాగంలో 18 నెలల పాటు డ్రోన్లను రహస్యంగా తరలించారు. ఈ ఆపరేషన్లో పాల్గొన్న గూఢచారులను దాడి ముందు సురక్షితంగా బయటకు తీసుకువచ్చారు, ఇది ఉక్రెయిన్ యొక్క గూఢచర్య సామర్థ్యాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది.
రష్యా ప్రతిస్పందన
రష్యా రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ ఈ దాడిని ధ్రువీకరించినప్పటికీ, ఎటువంటి ప్రాణనష్టం జరగలేదని పేర్కొంది. అయితే, రష్యన్ సైనిక బ్లాగర్లు ఈ దాడిని ‘విమానయాన రంగంలో నల్ల రోజు‘గా అభివర్ణించారు. రష్యా ఈ దాడికి ప్రతీకారంగా ఉక్రెయిన్పై మరింత తీవ్రమైన దాడులు చేసే అవకాశం ఉందని విశ్లేషకులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
శాంతి చర్చల ప్రభావం..
ఈ దాడి ఇస్తాంబుల్లో జరిగిన శాంతి చర్చలకు ఒక రోజు ముందు జరిగింది. ఈ చర్చలను అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ సమర్థిస్తున్నారు. ఈ దాడి శాంతి చర్చలపై ప్రభావం చూపవచ్చని, రష్యా దీనిని ‘ఉగ్రవాద చర్య‘గా పరిగణించి దౌత్యపరమైన సంబంధాలను మరింత దిగజార్చే అవకాశం ఉందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ఆధునిక యుద్ధంలో ఒక కొత్త యుగం
ఈ ఆపరేషన్ ఆధునిక యుద్ధంలో డ్రోన్ టెక్నాలజీ యొక్క పాత్రను పునర్నిర్వచించింది. తక్కువ ఖర్చుతో, అధిక ప్రభావం కలిగిన డ్రోన్లను ఉపయోగించడం ద్వారా, ఉక్రెయిన్ రష్యా వంటి శక్తివంతమైన సైనిక శక్తిని సవాలు చేయగలిగింది. ఇది ప్రపంచ సైనిక శక్తులను తమ భద్రతా వ్యవస్థలను మరియు వైమానిక స్థావరాల రక్షణ వ్యూహాలను పునఃసమీక్షించేలా చేస్తోంది.
