26/11 Mumbai Attack: ముంబై రక్త చరిత్రకు 16 ఏళ్లు.. యావత్‌ దేశాన్ని వణికించిన ఘటన.. నేటికీ కళ్ల ముందే హృదయ విదారక దృశ్యాలు!

26/11 Mumbai Attack: భారత దేశ చరిత్రలో అత్యంత భయంకరమైన ఉగ్రదాడుల్లో ఒకటిగా నిలిచింది. 2008, నవంబర్‌ 26న ముంబైపై జరిగిన ఉగ్రదాడి. పాకిస్తాన్‌కు చెందిన ఉగ్రవాద సంస్థ లష్కరే తోయిబా (ఎల్‌ఈటీ)కి చెందిన పది మంది సాయుధ ఉగ్రవాదులు సముద్రం మీదుగా నగరంలోకి వచ్చి.. తాజ్‌ మహల్‌ ప్యాలెస్‌ హోటల్, ఒబెరాయ్‌ ట్రైడెంట్‌ హోటల్, ఛత్రపతి శివాజీ మహరాజ్‌ (సిఎస్‌టి) సహా ప్రముఖ ప్రదేశాలలో వరుస సమన్వయంతో దాడులు చేశారు. రైల్వే స్టేషన్, నారిమన్‌ హౌస్‌లో ఆటోమేటిక్‌ ఆయుధాలు, గ్రెనేడ్‌లతో సాయుధులైన దాడిదారులు బందీలను పట్టుకున్నారు. భద్రతా దళాలతో తీవ్రమైన కాల్పులకు పాల్పడ్డారు, ఇది భయాందోళనలకు, గందరగోళానికి కారణమైంది. క్రూరమైన దాడులు దాదాపు నాలుగు రోజులపాటు కొనసాగాయి. ఈ దాడుల్లో 18 మంది భద్రతా సిబ్బందితో కలిపి 166 మంది మరణించారు, 300 మందికిపైగా గాయపడ్డారు. పౌరులు మరియు భద్రతా దళాలను లక్ష్యంగా చేసుకున్న ఈ దాడులు, ఉగ్రవాదానికి వ్యతిరేకంగా భారతదేశం చేస్తున్న పోరాటంలో ఒక నిర్ణీత క్షణంగా మారాయి.

భద్రతా లోపాలు బహిర్గతం..
ఈ ఉగ్ర దాడులతో ముంబైలో భద్రతాలోపాలు బయటపడ్డాయి. దేశ వ్యాప్తంగా పోలీసుల తీరుపై ఆగ్రహం వ్యక్తమైంది. తీవ్రవాద వ్యతిరేక చర్యలలో తక్షణ సంస్కరణలను ప్రేరేపించాయి. నేషనల్‌ సెక్యూరిటీ గార్డ్‌ బృందాలతో సహా భారత కమాండోలు సుదీర్ఘమైన ప్రతిష్టంభనలో బంధీలను రక్షించడానికి, దాడి చేసిన వారిని మట్టుబెట్టడానికి అవిశ్రాంతంగా పనిచేశారు.

26/11 ముంబై దాడుల కాలక్రమం
ఈ దాడిని పాకిస్తాన్‌కు చెందిన ఉగ్రవాద సంస్థ లష్కరే తోయిబా నిర్వహించింది, ఇది ముంబై అంతటా పలు ప్రాంతాల్లో ఘోరమైన దాడిని అమలు చేసింది. ముష్కరులు ఛత్రపతి శివాజీ రైల్వే స్టేషన్, లియోపోల్డ్‌ కేఫ్, రెండు ఆసుపత్రులు మరియు సినిమా హాలు వంటి ప్రముఖ ప్రదేశాలను లక్ష్యంగా చేసుకోవడానికి ఆటోమేటిక్‌ ఆయుధాలు మరియు గ్రెనేడ్‌లను ఉపయోగించారు. కొన్ని గంటల వ్యవధిలో హింస ముగియగా, మూడు ప్రదేశాలలో దాడులు కొనసాగాయి: నారిమన్‌ హౌస్‌(యూదుల ఔట్రీచ్‌ సెంటర్‌), ఒబెరాయ్‌ ట్రైడెంట్‌ మరియు తాజ్‌ మహల్‌ ప్యాలెస్‌ హోటల్, ఇక్కడ బందీలుగా ఉన్నారు. ఆరుగురు బందీలు, ఇద్దరు దుండగులు మరణించడంతో నారిమన్‌ హౌస్‌ ముట్టడి నవంబర్‌ 28న ముగిసింది. ఒబెరాయ్‌ ట్రైడెంట్, తాజ్‌ మహల్‌ ప్యాలెస్‌ వద్ద ప్రతిష్టంభన మరుసటి రోజు ముగిసింది. మొత్తంగా, కనీసం 174 మంది మరణించారు, వీరిలో 20 మంది భద్రతా సిబ్బంది, 26 మంది విదేశీ పౌరులు మరియు 300 మందికి పైగా గాయపడ్డారు.

9 మంది ఉగ్రవాదుల హతం..
ఈ ఆపరేషన్‌లో పది మంది ఉగ్రవాదుల్లో తొమ్మిది మంది హతమయ్యారు, ఒక అజ్మల్‌ కసబ్‌ సజీవంగా పట్టుబడ్డాడు. హత్య భారతదేశానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయడం వంటి ఆరోపణలతో సహా దాడులలో అతని పాత్ర కోసం కసబ్‌ తర్వాత విచారణలో ఉంచబడ్డాడు. అతను మొదట ఒప్పుకున్నప్పటికీ, విచారణలో కసబ్‌ తన వాంగ్మూలాన్ని ఉపసంహరించుకున్నాడు. 2010, మేలో దోషిగా నిర్ధారించబడ్డాడు. 2012లో అతడికి ఉరిశిక్ష అమలు చేశారు.

కీలక అరెస్టులు
భారతీయ ఫిషింగ్‌ ట్రాలర్‌ను హైజాక్‌ చేసి, దాని సిబ్బందిని చంపడానికి ముందు దాడి చేసినవారు పాకిస్తాన్‌ జెండాతో కూడిన కార్గో షిప్‌లో ప్రయాణించారు. ముంబై తీరానికి చేరుకున్న తర్వాత, దాడులు చేయడానికి చిన్న బృందాలుగా విడిపోయే ముందు, గేట్‌వే ఆఫ్‌ ఇండియా సమీపంలోని బధ్వర్‌ పార్క్‌ మరియు సాసూన్‌ డాక్స్‌లో దిగేందుకు గాలితో కూడిన డింగీలను ఉపయోగించారు. 2012, జూన్‌లో దాడి చేసిన వారికి శిక్షణ, మార్గనిర్దేశం చేసినట్లు అనుమానిస్తున్న కీలక వ్యక్తి సయ్యద్‌ జబియుద్దీన్‌ అన్సారీని భారత పోలీసులు అరెస్టు చేశారు. దాడులకు ప్లాన్‌ చేయడంలో సహకరించిన పాకిస్థానీ–అమెరికన్‌ డేవిడ్‌ సి. హెడ్లీ 2009లో అరెస్టయ్యాడు. ఆ తర్వాత 2011లో నేరాన్ని అంగీకరించాడు. 2013లో దాడికి పాల్పడినందుకు అతడికి 35 ఏళ్ల జైలు శిక్ష విధించబడింది.

తీవ్రవాద నిరోధక చర్యలు..
26/11 దాడుల తరువాత, భారత ప్రభుత్వం తన ఉగ్రవాద నిరోధక చర్యలను మరింత బలోపేతం చేసింది. 2008, డిసెంబర్‌ 17న అమెరికా ఫెడరల్‌ బ్యూరో ఆఫ్‌ ఇన్వెస్టిగేషన్‌ (ఎఫ్‌బీఐ) తరహాలో ఉగ్రవాద నిరోధక పరిశోధనలకు అంకితమైన ఒక సమాఖ్య సంస్థ నేషనల్‌ ఇన్వెస్టిగేషన్‌ ఏజెన్సీ (ఎన్‌ఐఏ) స్థాపనకు భారత పార్లమెంటు ఆమోదం తెలిపింది. అదనంగా, చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాల నివారణ చట్టం తీవ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడానికి, దర్యాప్తు అధికారాలను పెంపొందించడానికి కఠినమైన చర్యలను ప్రవేశపెట్టడానికి సవరించబడింది.